22-I-1506r. 150 szwajcarskich halabardników przemaszerowało przez Bramę Poprzez Wiatr, wkraczając na dziedziniec Watykanu. Tego dnia rozpoczęła się historia Gwardii Szwajcarskiej – formacji uważanej za najmniejszą, lecz zarazem najstarszą istniejącą armię świata. To nie tylko straż przyboczna Biskupa Rzymu, lecz żywy pomnik oddania, dyscypliny i żołnierskiego honoru.
Z inspiracji papieża Juliusza II i za fundusze jednego z najbogatszych ludzi ówczesnej Europy, Jakoba Fuggera, zwerbowano pierwszych żołnierzy – obywateli szwajcarskich kantonów, słynących z odwagi i lojalności. Wkrótce stali się nie tylko ochroną Następcy św. Piotra, lecz także symbolem Kościoła katolickiego, zdolnego stawić czoło burzom historii.
Gwardia Szwajcarska – łac. Cohors pedestris Helvetiorum a sacra custodia Pontificis, wł. Guardia Svizzera Pontificia – pełniła swą służbę z przerwami, m.in. w latach 1527–1548 oraz w czasach wojen napoleońskich, kiedy została rozwiązana w 1798, by powrócić do Watykanu już w 1801. Obecnie liczy 135 żołnierzy – oficerów, podoficerów, halabardników i dwóch doboszy.
Żołnierzem Gwardii może zostać wyłącznie mężczyzna wyznania katolickiego, pochodzący ze Szwajcarii, stanu wolnego, nieskazitelnego charakteru, po odbyciu służby wojskowej. Wiek kandydata mieścić się musi między 19. a 30. rokiem życia, a wzrost wynosić co najmniej 174 cm. Przysięga składana na dziedzińcu św. Damazego to nie tylko akt lojalności, ale rytuał trwania w wierze i posłuszeństwie.
Struktura Gwardii odzwierciedla klasyczny porządek wojskowy – od pułkownika po wicekaprali, z zachowaniem funkcji ceremonialnych, jak choćby dobosze czy chorąży. Jej komendant nosi tytuł „domownika papieskiego” oraz przynależy do honorowego grona szlachty Jego Świątobliwości.
Mundur, będący jej znakiem rozpoznawczym, opiera się na wzorach z epoki renesansu. Barwy – błękit, czerwień i złoto – odwołują się do herbu rodu Medyceuszy. Choć nieprawdziwe jest przypisywanie autorstwa stroju Michałowi Aniołowi, jego obecna forma, opracowana w 1914 roku przez ówczesnego komendanta, zachowuje ducha XVI stulecia. Oprócz munduru paradnego używa się również stroju codziennego oraz oficerskiego.
Na co dzień gwardziści służą nie tylko podczas papieskich liturgii, audiencji i uroczystości, lecz także strzegą dostępu do najważniejszych punktów Watykanu. Jan Paweł II żartobliwie zauważył kiedyś, że przy liczbie mieszkańców Watykanu ich obecność sprawia, iż Stolica Apostolska staje się najbardziej zmilitaryzowanym państwem świata.
W świecie coraz bardziej zdominowanym przez technologię i relatywizm, Gwardia Szwajcarska pozostaje świadectwem trwałości wartości: odwagi, dyscypliny i służby najwyższemu Panu – Bogu, poprzez posługę Następcy Piotra.
Loyalty in Uniform – The Pontifical Swiss Guard
On 22-I-1506, 150 Swiss halberdiers marched through the Porta del Popolo into Vatican City. Thus began the history of the Pontifical Swiss Guard – widely considered the smallest and oldest standing army in the world. More than just a protective unit, it is a living monument to loyalty, discipline, and military honor.
Founded at the behest of Pope Julius II and financed by Jakob Fugger, one of Europe’s wealthiest financiers, the first soldiers were drawn from Switzerland’s Catholic cantons, renowned for their bravery and allegiance. They quickly became not only guardians of the Pope but symbols of the enduring power of the Catholic Church.
Officially called Cohors pedestris Helvetiorum a sacra custodia Pontificis in Latin and Guardia Svizzera Pontificia in Italian, the Guard has served intermittently, notably pausing during the sack of Rome (1527–1548) and again under Napoleonic pressure (1798, 1808), only to be reinstated by Pope Pius VII.
Today the Guard numbers 135 soldiers, including officers, non-commissioned officers, halberdiers, and two drummers. Only Catholic Swiss males who have completed military service, are single, of good character, aged 19–30, and at least 174 cm tall, may enlist. Their oath, sworn on the Feast of Saints Nereus and Achilleus, is a solemn act of lifelong fidelity.
The structure mirrors traditional military hierarchy. The commandant holds the rank of colonel and is a „Household Prelate of His Holiness.” Alongside him serve majors, captains, lieutenants, and sergeants, while the guards themselves don the iconic Renaissance-style uniforms.
Although legends attribute the design to Michelangelo, the current uniform was actually created in 1914 by a former commandant and reflects the vibrant colors of the Medici family. In addition to ceremonial garb, the Guards wear simpler daily uniforms and black formal attire for officers.
On duty during Masses, papal audiences, and other major ceremonies, they also guard access to key areas of the Vatican. Pope John Paul II once quipped that with such a high guard-to-citizen ratio, the Vatican might be the world’s most militarized country.
In an age increasingly driven by convenience and relativism, the Swiss Guard endures as a testament to virtue: valor, discipline, and service to God through devotion to His Vicar.
