Skrzyp polny (Equisetum arvense L.) to jedno z najstarszych znanych ziół leczniczych, wykorzystywane w medycynie ludowej od stuleci. Znany z wysokiej zawartości krzemionki i łagodnego działania moczopędnego, skrzyp polny znajduje zastosowanie zarówno w leczeniu chorób układu moczowego, jak i w pielęgnacji skóry, włosów oraz w profilaktyce chorób zwyrodnieniowych. Warto poznać jego właściwości, metody zbioru, przechowywania i bezpiecznego stosowania.
Zawartość i działanie skrzypu polnego
Surowcem leczniczym jest ziele skrzypu (Herba Equiseti), które zawiera m.in.:
– krzemionkę (SiO₂) – do 10%, częściowo rozpuszczalną w wodzie,
– flawonoidy – izokwercytrynę, kwercetynę, kemferol,
– kwasy organiczne – kawowy, askorbinowy (witamina C),
– saponiny, garbniki, alkaloidy (w śladowych ilościach),
– sole mineralne – potas, mangan, żelazo.
Działanie lecznicze:
– moczopędne – wspomaga usuwanie nadmiaru płynów, oczyszczanie nerek, leczenie obrzęków, pomocniczo w chorobach układu moczowego (kamica, zapalenie pęcherza),
– przeciwzapalne i ściągające – pomoc w stanach zapalnych skóry, błon śluzowych, hemoroidach,
– wzmacniające tkanki łączne i kości – dzięki krzemionce wspomaga mineralizację kości, elastyczność naczyń krwionośnych, regenerację włosów i paznokci,
– hemostatyczne – w większych stężeniach skrzyp może działać przeciwkrwotocznie (hamowanie niewielkich krwawień),
– przeciwutleniające – ochrona komórek przed działaniem wolnych rodników.
Zbiór i suszenie
Skrzyp polny najlepiej zbierać od czerwca do sierpnia, wybierając suche dni i słoneczną pogodę. Zbieramy wyłącznie pędy letnie – cienkie, zielone, rozgałęzione, bez zarodni (pędy zarodnikonośne są wiosenne, brązowawe, grubsze – nie nadają się do celów leczniczych).
Pędy ścinamy ostrym nożem lub sierpem, suszymy w cieniu, w przewiewnym miejscu, w temperaturze do 40°C. Po wysuszeniu ziele skrzypu powinno być twarde, ale elastyczne, zachowujące zieloną barwę. Przechowujemy je w papierowych torebkach lub szklanych słojach, w miejscu suchym i ciemnym – do jednego roku.
Zastosowanie i dawkowanie
1. Napar z ziela skrzypu
Na dolegliwości układu moczowego i jako ogólne wzmocnienie:
– 1 łyżka suszu na 1 szklankę wrzącej wody, parzyć pod przykryciem 10–15 minut,
– pić 2–3 razy dziennie, najlepiej między posiłkami.
2. Odwar z ziela skrzypu (bogatszy w krzemionkę):
– 2 łyżki ziela gotować 15 minut w 250 ml wody, odstawić na 10 minut i przecedzić,
– stosować doustnie przy krwawieniach z przewodu pokarmowego, zapaleniach pęcherza.
3. Okłady i przemywania z naparu:
Stosowane zewnętrznie na trudno gojące się rany, owrzodzenia, wypryski, zapalenia skóry.
4. Płukanki do włosów:
Napar skrzypowy wzmacnia cebulki włosów, redukuje łupież, zapobiega łamliwości:
– płukać włosy naparem po umyciu, nie spłukiwać.
5. Kąpiele skrzypowe:
– 100 g ziela na 3 litry wrzątku, parzyć 30 minut, wlać do wanny.
Stosować przy chorobach reumatycznych, nerwobólach, skórnych stanach zapalnych.
Przeciwwskazania i środki ostrożności
Długotrwałe stosowanie może prowadzić do niedoborów witaminy B₁ – dlatego nie zaleca się ciągłego picia skrzypu przez okres dłuższy niż 3 tygodnie bez przerwy.
Nie stosować u dzieci poniżej 12. roku życia, kobiet w ciąży i karmiących bez konsultacji z lekarzem.
Osoby z chorobami nerek, niedoborami potasu lub chorobami układu sercowo-naczyniowego powinny stosować skrzyp wyłącznie po konsultacji ze specjalistą.
Podsumowanie
Skrzyp polny to zioło o wielokierunkowym działaniu, znane i cenione zarówno w medycynie ludowej, jak i w ziołolecznictwie współczesnym. Jego główne zalety to wysoka zawartość krzemionki, działanie moczopędne i wspomaganie regeneracji tkanek. Stosowany z umiarem i rozsądkiem – może być skutecznym wsparciem w leczeniu wielu dolegliwości.
Poradnia Medycyny Naturalnej „Siloe” (22) 774-18-01
____________________________
Field horsetail – natural healing power
Field horsetail (Equisetum arvense L.) is one of the oldest medicinal herbs known to man, used in folk medicine for centuries. Rich in silica and with gentle diuretic properties, it supports the urinary system, strengthens connective tissue, improves skin and hair condition, and aids in the prevention of degenerative diseases. Its versatility makes it a valuable part of traditional and natural healing practices.
Active compounds and effects of field horsetail
The medicinal part is the herb (Herba Equiseti), which contains:
– silica (SiO₂) – up to 10%, partially water-soluble,
– flavonoids – such as isoquercitrin, quercetin, kaempferol,
– organic acids – including caffeic acid and vitamin C (ascorbic acid),
– saponins, tannins, trace alkaloids,
– mineral salts – potassium, manganese, iron.
Health benefits:
– Diuretic – promotes kidney function, removes excess fluids, helps with swelling, useful in urinary tract infections and kidney stones,
– Anti-inflammatory and astringent – supports wound healing, mucosal inflammation, hemorrhoids,
– Strengthening bones and connective tissues – silica promotes bone mineralization, vascular elasticity, and supports hair and nail growth,
– Hemostatic – may reduce minor bleeding when used in higher concentrations,
– Antioxidant – protects cells from oxidative stress and supports tissue regeneration.
Harvesting and drying
Field horsetail should be harvested from June to August, preferably on dry, sunny days. Only the summer stems are suitable – green, thin, branched shoots. Avoid collecting the spring fertile stems – thick, brown, and unbranched.
Cut the aerial parts with a knife or sickle. Dry in the shade in a well-ventilated area, not exceeding 40°C. Once dry, the herb should remain green, slightly elastic, and aromatic. Store in paper bags or glass jars, away from light and moisture, for no more than one year.
How to use and dosage
1. Infusion (tea):
For urinary tract support and general strengthening:
– 1 tablespoon of dried herb per 1 cup of boiling water, steep for 10–15 minutes,
– Drink 2–3 times a day between meals.
2. Decoction (more silica-rich):
– Boil 2 tablespoons in 250 ml water for 15 minutes, steep 10 minutes, strain,
– Used for internal bleeding, bladder inflammation, or as a mouth rinse.
3. Compresses and rinses:
Useful for wounds, ulcers, rashes, and inflamed skin.
4. Hair rinse:
Helps reduce dandruff, strengthens roots, and prevents breakage.
– Rinse hair with cooled infusion after washing – do not rinse out.
5. Herbal bath:
– Steep 100 g of herb in 3 liters of boiling water for 30 minutes, then add to bath,
– Effective for rheumatism, neuralgia, and skin inflammation.
Contraindications and precautions
Prolonged use may cause vitamin B₁ deficiency – avoid continuous use longer than three weeks without breaks.
Not recommended for children under 12, pregnant or breastfeeding women without medical advice.
Patients with kidney disease, potassium deficiency, or heart problems should consult a physician before use.
Conclusion
Field horsetail is a potent herb with diuretic, anti-inflammatory, and regenerative properties. Rich in silica, it supports both internal and external healing. Used wisely and in moderation, it can offer natural support for numerous health concerns.
