25-III Kościół katolicki obchodzi jedną z najgłębszych tajemnic wiary – uroczystość Zwiastowania Najświętszej Maryi Pannie. Dziewięć miesięcy przed Bożym Narodzeniem czcimy wydarzenie, w którym Syn Boży przyjął ciało z Dziewicy Maryi, a Ona stała się Matką Boga. Tajemnica ta jest zarazem początkiem Odkupienia i wypełnieniem zapowiedzi proroków.
To właśnie w tym dniu spełniła się zapowiedź proroka Izajasza, dana królowi Achazowi: „Oto Panna pocznie i porodzi Syna, i nazwie Go imieniem Emmanuel”. Cud ten dokonał się nie w pałacu, lecz w skromnym domku nazaretańskim, gdzie Archanioł Gabriel zwiastował Maryi Bożą wolę. Maryja – uboga, cicha, posłuszna – powiedziała: „Otom ja, służebnica Pańska, niechaj mi się stanie według słowa twego”. Jej zgoda, Jej „fiat”, stało się początkiem zbawienia. Gdzie Ewa nie posłuchała, tam Maryja była posłuszna. Dlatego właśnie nazwano Ją „nową Ewą”, matką odkupionej ludzkości.
Święto Zwiastowania obchodzono na Wschodzie już w V wieku, a na Zachodzie od wieku VII. Przez pewien czas dzień ten uważano nawet za początek roku. Papież św. Sergiusz I (687–701) zarządził, by w tę uroczystość wychodziła procesja z litanią – tak jak w święto Ofiarowania Pana Jezusa, Narodzenia Pańskiego i Zaśnięcia Maryi. Procesja wyruszała z kościoła św. Hadriana do bazyliki Matki Bożej Większej.
W IV wieku w Nazarecie, w miejscu gdzie – według tradycji – stał domek Świętej Rodziny, Żyd nawrócony na chrześcijaństwo, Józef z Tyberiady, wzniósł pierwszą bazylikę Zwiastowania. Krzyżowcy zbudowali w tym miejscu jeszcze większą świątynię, która przetrwała do połowy XX wieku. Obecnie stoi tam monumentalna bazylika, wzniesiona przez franciszkanów w latach 1955–1969.
Mimo swej wysokiej rangi liturgicznej uroczystość Zwiastowania nie jest dniem nakazanym – udział we Mszy Świętej nie jest obowiązkowy. Jednak jej duchowa doniosłość sprawia, że wielu wiernych gromadzi się tego dnia na modlitwie. Gdy uroczystość przypada w piątek, wierni są zwolnieni z obowiązku wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych.
W odpowiedzi na wezwanie św. Jana Pawła II, Episkopat Polski w roku 1998 ustanowił Zwiastowanie Pańskie jako Dzień Świętości Życia. Ojciec Święty, w encyklice „Evangelium vitae” z 1995 roku, napisał: „Trzeba budzić w sumieniach, w rodzinach, w Kościele i społeczeństwie świeckim wrażliwość na sens i wartość ludzkiego życia w każdym momencie i w każdej kondycji”.
W Rzymie kościołem stacyjnym tego dnia jest świątynia św. Pudencjany, zbudowana na miejscu domu senatora Pudensa – człowieka, u którego gościł św. Piotr i kolejni papieże. Teksty liturgii mszalnej podkreślają miłosierdzie i przebaczenie. Lekcja opisuje cud rozmnożenia oliwy, który pozwolił ubogiej wdowie spłacić dług – jest to symbol Chrystusowego miłosierdzia, które wyrównuje nasze długi wobec sprawiedliwości Bożej. Chrześcijanin, który sam doznał miłosierdzia, powinien i sam je okazywać – przebaczając, nie chowając urazy, będąc wyrozumiałym wobec błędów bliźniego.
Ewangelia według św. Łukasza opisuje wydarzenie Zwiastowania z prostotą, a zarazem z niezwykłą głębią:
„Onego czasu: Posłany jest Anioł Gabriel od Boga do miasta galilejskiego, które zwano Nazaret, do Panny poślubionej mężowi, któremu było na imię Józef, z domu Dawidowego, a imię Panny Maryja. I wszedłszy do Niej Anioł rzekł: ‘Bądź pozdrowiona, łaski pełna, Pan z Tobą, błogosławionaś Ty między niewiastami’. A Ona, gdy posłyszała, zatrwożyła się na słowa jego i rozważała, cóż by to było za pozdrowienie. I rzekł Jej Anioł: ‘Nie lękaj się, Maryjo, albowiem znalazłaś łaskę u Boga! Oto poczniesz w łonie i porodzisz syna, i nadasz Mu imię Jezus. Ten będzie wielkim i Synem Najwyższego nazwany będzie. I da Mu Pan Bóg stolicę Dawida, ojca Jego i będzie królował nad domem Jakubowym na wieki, a królestwu Jego nie będzie końca’. A Maryja rzekła do Anioła: ‘Jakże się to stanie, skoro męża nie znam?’ I odpowiadając Anioł rzekł Jej: ‘Duch Święty zstąpi na Ciebie i moc Najwyższego Cię zacieni. Przeto i co się z Ciebie narodzi święte, Synem Bożym będzie nazwane. A oto Elżbieta, krewna Twoja, i ona poczęła dziecię w starości swojej, a jest to już szósty miesiąc dla tej, którą zowią niepłodną: bo nie masz nic niemożliwego u Boga’. I rzekła Maryja: ‘Otom ja, służebnica Pańska, niechaj mi się stanie według słowa twego’.”
W tym jednym zdaniu zawiera się cała postawa chrześcijańska – wiara, zaufanie, pokora i pełne oddanie się woli Bożej.
The Annunciation of the Blessed Virgin Mary – the beginning of salvation and a day for the defense of life
25-III-25, the Catholic Church celebrates one of the most profound mysteries of faith – the Solemnity of the Annunciation of the Blessed Virgin Mary. Exactly nine months before Christmas, we commemorate the moment when the Son of God took on flesh in the womb of Mary and she became the Mother of God. This event marks the beginning of Redemption and the fulfillment of the prophecies.
The promise given by the prophet Isaiah to King Ahaz – “Behold, a virgin shall conceive and bear a son, and shall call his name Emmanuel” – was fulfilled not in a palace, but in the humble home of Nazareth. It was there that the Archangel Gabriel announced God’s will to Mary. In humility and obedience, she answered: “Behold the handmaid of the Lord, be it done unto me according to thy word.” Her yes, her fiat, opened the way for the salvation of mankind. Where Eve disobeyed, Mary obeyed – thus becoming the “New Eve,” the mother of the redeemed.
The Annunciation was already celebrated in the Eastern Church in the 5th century and spread to the West in the 7th century. For a time, March 25 marked the beginning of the Church year. Pope Sergius I (687–701) established processions for this day, as for the Presentation of the Lord, the Nativity, and the Dormition of Mary, leading from the church of St. Hadrian to the Basilica of St. Mary Major.
In the 4th century, in Nazareth, a Jewish convert to Christianity named Joseph of Tiberias built the first Church of the Annunciation on the site traditionally believed to be the house of the Holy Family. Later, the Crusaders erected a larger basilica, which stood until the mid-20th century. The current structure, built by the Franciscans between 1955 and 1969, continues to draw pilgrims from around the world.
Although this solemnity holds a high rank in the liturgical calendar, it is not a holy day of obligation. When it falls on a Friday, the faithful are dispensed from the usual abstinence from meat.
In response to the call of Pope John Paul II, the Polish Bishops’ Conference in 1998 established March 25 as the Day of the Sanctity of Life. In his 1995 encyclical Evangelium vitae, the Pope wrote: “We need to bring about a new sensitivity about the value of human life in every circumstance and condition – in consciences, in families, in the Church and in society.”
In Rome, the stational church for the day is that of Saint Pudentiana, built on the site of the house of the senator Pudens, who hosted Saint Peter and the early popes. The Mass readings for this day speak of God’s mercy and forgiveness. The first reading recounts the miracle of the multiplied oil, which allowed a poor widow to repay her debts – a symbol of the Redeemer’s inexhaustible mercy, which pays all our spiritual debts. Those who have received God’s mercy are called to show mercy to others.
The Gospel according to Saint Luke tells the story with majestic simplicity:
“At that time the angel Gabriel was sent from God into a city of Galilee called Nazareth, to a virgin espoused to a man named Joseph, of the house of David; and the virgin’s name was Mary. And the angel came in unto her and said: ‘Hail, full of grace, the Lord is with thee: blessed art thou among women.’ And when she had heard, she was troubled at his saying, and thought within herself what manner of salutation this should be. And the angel said to her: ‘Fear not, Mary, for thou hast found grace with God. Behold, thou shalt conceive in thy womb and shalt bring forth a son, and thou shalt call his name Jesus. He shall be great and shall be called the Son of the Most High. And the Lord God shall give unto him the throne of David his father; and he shall reign in the house of Jacob forever. And of his kingdom there shall be no end.’ And Mary said to the angel: ‘How shall this be done, because I know not man?’ And the angel answering said to her: ‘The Holy Ghost shall come upon thee, and the power of the Most High shall overshadow thee. And therefore also the Holy which shall be born of thee shall be called the Son of God. And behold, thy cousin Elizabeth, she also hath conceived a son in her old age: and this is the sixth month with her that is called barren. For no word shall be impossible with God.’ And Mary said: ‘Behold the handmaid of the Lord: be it done to me according to thy word.’”
In this one response is found the whole Christian disposition: faith, trust, humility, and complete submission to the will of God.
