Uczniowie Klasy IIb Technikum z Zespołu Szkół nr 2 w Nowym Dworze Mazowieckim wzięli udział w niezwykłej lekcji historii, która odbyła się nie w murach szkoły, lecz w przestrzeni Warszawy – tej znanej i tej zapomnianej, a głęboko naznaczonej dramatem powojennego terroru komunistycznego. Młodzież wyruszyła szlakiem Żołnierzy Wyklętych – Niezłomnych, odwiedzając miejsca martyrologii polskiego podziemia niepodległościowego.
Pierwszym przystankiem były cele bezpieki – filia Muzeum Powstania Warszawskiego mieszcząca się w dawnym areszcie Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. To właśnie w tym miejscu – w dusznych i ciasnych celach – przetrzymywano, torturowano i mordowano żołnierzy Armii Krajowej, Narodowych Sił Zbrojnych i innych formacji walczących o wolną Polskę. Uczniowie mieli okazję zobaczyć miejsca, w których przebywał m.in. rotmistrz Witold Pilecki – jeden z najodważniejszych świadków XX wieku.
Szczególnym momentem było zatrzymanie się przy pomniku Jana Rodowicza „Anody”, legendarnego harcerza Szarych Szeregów, uczestnika Powstania Warszawskiego i ofiary represji stalinowskich. To w tym miejscu – przy ul. Koszykowej – miał zginąć, wypchnięty z okna gmachu MBP. Do dziś jego śmierć pozostaje niewyjaśnioną raną w historii walki o prawdę.
Druga część wyprawy prowadziła przez warszawską Pragę – dzielnicę pełną śladów powojennego zniewolenia. Uczniowie odwiedzili dawny areszt śledczy przy ul. Cyryla i Metodego, w którym komunistyczne służby przeprowadzały brutalne śledztwa. Zatrzymali się także przy Liceum im. Władysława IV, gdzie w czasach okupacji i tuż po wojnie mieścił się Trybunał Wojskowy Armii Czerwonej – instytucja, która wydawała wyroki śmierci na polskich patriotów.
Symbolicznym miejscem była także wizyta w budynku byłego akademika żydowskiego, zamienionego przez reżim komunistyczny na siedzibę wojewódzkiego wydziału MBP, oraz w gmachu dyrekcji PKP, gdzie funkcjonowały biura tej samej instytucji.
– To była trudna, ale potrzebna lekcja historii – przyznają uczniowie i nauczyciele. – Pełna milczenia, ciszy, szacunku. Bo pamięć o Żołnierzach Wyklętych to nie tylko wiedza, ale moralny obowiązek każdego pokolenia Polaków.
Organizatorzy wyjazdu podkreślają, że tego typu żywe lekcje historii są nie do zastąpienia. Pozwalają młodzieży dotknąć miejsc, w których dzieje Polski nabierają osobistego i głębokiego znaczenia – zwłaszcza w czasie, gdy przeszłość bywa fałszowana lub spychana na margines.
Fotorelację z wyprawy przygotowała Maja Białorucka – uczennica dokumentująca wrażenia tej niecodziennej lekcji patriotyzmu i pamięci.
—
Nowy Dwór students walk the path of the Cursed Soldiers – a silent lesson in patriotism
Students of Class IIb from the Technical School at Zespół Szkół nr 2 in Nowy Dwór Mazowiecki took part in an extraordinary history lesson outside the classroom – a journey through Warsaw following the trail of the Cursed Soldiers, Polish underground heroes who resisted communist terror after World War II.
The first part of their trip led to the infamous prison cells of the Ministry of Public Security – now a branch of the Warsaw Uprising Museum. These cells once held, tortured, and executed members of the Home Army and other freedom fighters. Students visited the very walls that confined heroes like Captain Witold Pilecki – one of the greatest figures of the 20th century.
A poignant moment came at the memorial to Jan Rodowicz “Anoda,” a Szare Szeregi scout and Warsaw Uprising soldier, who died under mysterious circumstances after falling from the window of the communist secret police headquarters.
The second part of the excursion took students through the Praga district of Warsaw, where signs of postwar repression remain etched into the urban fabric. Stops included the former investigative prison on Cyryla i Metodego Street and the Władysław IV High School, which housed the Soviet Army Military Tribunal responsible for many death sentences against Polish patriots.
Students also visited former Ministry of Public Security offices – once located in a Jewish dormitory and the Polish State Railways headquarters – further emphasizing the reach of communist repression.
– It was a difficult, but necessary history lesson – said students and teachers. – Marked by silence, reverence, and the responsibility to remember. Honoring the memory of the Cursed Soldiers is not just historical knowledge, but a moral duty for every Polish generation.
The field trip offered a vivid, irreplaceable form of education, grounding students in historical reality and patriotic identity in ways no textbook ever could.
The photo report was prepared by Maja Białorucka, capturing the emotion and significance of this rare and solemn journey into Poland’s postwar past.
