11 lipca 2025 r., w Lublinie, odbyły się centralne obchody nowego święta państwowego – Narodowego Dnia Pamięci o Polakach – Ofiarach Ludobójstwa na Kresach Wschodnich, dokonanego przez nacjonalistów ukraińskich. W uroczystościach uczestniczyła delegacja Okręgu Lubelskiego Związku Oficerów Rezerwy Rzeczypospolitej Polskiej.
Ustawą Sejmu z 4-VI-2025 r. Rzeczpospolita Polska uczciła ofiary zbrodni dokonanych przez OUN i UPA na ludności polskiej zamieszkującej Kresy Wschodnie II Rzeczpospolitej. Według historyków, w latach 1943–1945 zamordowanych zostało od 100 do 200 tysięcy Polaków, głównie w brutalnych napadach na wsie i osady.
Uroczystości rozpoczęły się Mszą św. w Kościele Garnizonowym pw. Niepokalanego Poczęcia NMP w Lublinie. Liturgii przewodniczył ks. prof. dr hab. Piotr Wiśniowski, prorektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Wraz z nim modlił się ks. płk dr Witold Mach, kapelan Garnizonu Lublin. Modlono się za pomordowanych Polaków – liczba ofiar, według różnych źródeł, wynosiła od 100 do 200 tysięcy. Ofiary ludobójstwa pochodziły z ponad 100 miejscowości na wschodnich i południowych terenach II Rzeczpospolitej.
Po Mszy św. uczestnicy przemaszerowali na Skwer Ofiar Wołynia, gdzie przy pomniku odbyła się część oficjalna. Wartę honorową pełnili żołnierze z 18 Brygady Zmotoryzowanej. Obecny był sztandar 19 Lubelskiej Brygady Zmechanizowanej – jednostkę reprezentował ppłk Paweł Makuch.
Wśród zaproszonych gości znaleźli się: europoseł Krzysztof Hetman, poseł na Sejm RP Michał Moskal, wicewojewoda lubelski Andrzej Maj, wicemarszałek województwa Marek Wojciechowski oraz dyrektor lubelskiego IPN dr Robert Derewenda. Prezydenta Lublina reprezentował Zdzisław Niedbała, który prowadził uroczystość.
Obecni byli również rektorzy i prorektorzy lubelskich uczelni, przedstawicielki 2 Lubelskiej Brygady Obrony Terytorialnej, funkcjonariusze Straży Granicznej, Straży Miejskiej, Państwowej Straży Pożarnej, Policji oraz liczni mieszkańcy Lublina.
W programie znalazły się przemówienia, Apel Poległych, salwa honorowa w wykonaniu żołnierzy 19 Brygady oraz ceremonia złożenia kwiatów i zapalenia zniczy. Symbolem nowego święta jest błękitny kwiat lnu – roślina, która kwitła na grobach pomordowanych w lipcu 1943 r.
Blue flax on the graves – first National Remembrance Day for Poles murdered by the UPA
On July 11, 2025, the city of Lublin hosted the central ceremonies of a newly established state holiday – the National Remembrance Day for Poles – Victims of Genocide in the Eastern Borderlands perpetrated by Ukrainian nationalists. A delegation from the Lublin District of the Association of Reserve Officers of the Polish Commonwealth took part.
This state holiday was established by an Act of the Sejm on June 4, 2025, honoring the victims of the atrocities committed by the OUN and UPA against Polish civilians in the Eastern Borderlands of the Second Polish Commonwealth. Historians estimate the number of victims between 100,000 and 200,000, mostly killed in brutal attacks on villages and rural settlements.
The ceremonies began with a Holy Mass at the Garrison Church of the Immaculate Conception of the Blessed Virgin Mary in Lublin, presided over by Fr. Prof. Piotr Wiśniowski, Vice-Rector of the Catholic University of Lublin, and joined by Fr. Col. Witold Mach, chaplain of the Lublin Garrison. Prayers were offered for the murdered Poles, whose graves are spread across more than 100 locations in what were then eastern and southern parts of Poland.
The official commemorations continued at the Victims of Volhynia Square, where soldiers from the 18th Motorized Brigade stood in honor guard. The ceremony included the standard of the 19th Lublin Mechanized Brigade, represented by Lt. Col. Paweł Makuch.
Dignitaries in attendance included MEP Krzysztof Hetman, MP Michał Moskal, Deputy Voivode Andrzej Maj, Deputy Marshal of the Voivodeship Marek Wojciechowski, and Director of the Lublin branch of the Institute of National Remembrance Dr. Robert Derewenda. Mayor Krzysztof Żuk was represented by Zdzisław Niedbała, who served as the event’s moderator.
Rectors and vice-rectors from major Lublin universities, two female majors from the 2nd Lublin Territorial Defense Brigade, officers of the Border Guard, City Guard, Fire Service, Police, and numerous Lublin residents also took part.
The program featured commemorative speeches, a Roll Call of the Fallen, a rifle salute performed by soldiers of the 19th Brigade, the laying of wreaths, and the lighting of candles. The symbol of the holiday is the blue flax flower – a plant that bloomed on the graves of the murdered in those July days of 1943.
