Biskup Płocki Szymon Stułkowski przewodniczył koncelebrowanej Mszy św., jaka sprawowana była w kościele pw. w. Barbary w Modlinie Twierdzy w ostatnią niedzielę. Przed Eucharystią Metropolita poświęcił relikwiarz z ziemią z Działdowa, miejsca kaźni Obrońców Modlina i duchownych.
Na terenie niemieckiego obozu KL Soldau zginęli także pasterze diecezji abp Antoni Julian Nowowiejski i bp sufragan Leon Wetmański. Tam też był jeden z etapów męczeńskiej drogi zakończonej śmiercią w Dachau kapłanów z Działdowa: ks. Jana Łubieńskiego – proboszcza i ks. Alfreda Skowrońskiego – wikariusza. W obozie zmarła także bł. Maria Teresa Kowalska OSCCap.
Na zaproszenie proboszcza miejscowej świątyni, księdza kan. mgr. Janusza Nawrockiego w uroczystości udział wziął burmistrz miasta Sebastian Sosiński, duchowni, przedstawiciele Związku Oficerów Rezerwy Rzeczypospolitej Polskiej (ppłk Janusz Zajączkowski i Piotr Korycki), Oficerowie 2 Pułku Saperów, delegacja Wojsk Obrony Terytorialnej, Związku Strzeleckiego „Strzelec”, poczet sztandarowy miejscowej szkoły podstawowej i liczni parafianie.
Ordynariusz Płocki podkreślił znaczenie pamięci o bohaterach, ale w wygłoszonej homilii skupił się szczególnie na znaczeniu miłości, jako cudu w miejscach, które z pozoru więcej miały wspólnego z piekłem niż pięknem. Przywołał też własne wspomnienia z innych wydarzeń, w których ziemia uświęcona krwią obrońców wiary, stawała się niemal relikwią i cenną pamiątką do chwili obecności tam, gdzie ludzie oddani Chrystusowi potrafili z poświęceniem, godnie przyjąć swój los. Zdradził wiernym, jak z sentymentem „kradł” ziemię z rzymskich katakumb, przyrównując ją do prochu uświęconego męczeństwem naszych ofiar niemieckich oprawców.
Na zakończenie Mszy świętej burmistrz miasta podziękował księdzu biskupowi za przybycie, celebrowanie Mszy św. i pamięć i modlińskiej parafii. Wręczając duchownemu pamiątkową, specjalnie bitą monetę, zwrócił uwagę, że stolica decyzji – Płock obchodzi obecnie swój rok szczególny, jak i Nowy Dwór przed rokiem świętował swoją 650-tą rocznicę praw miejskich.
***
Działdowo – miasto pogranicza i tragicznej historii
Działdowo to miasto powiatowe liczące ponad 20 tysięcy mieszkańców, położone na wschodnim krańcu diecezji toruńskiej. We wczesnym średniowieczu istniał tu gród pruskiego plemienia Sasinów, zdobyty pod koniec XIII wieku przez Krzyżaków. Wokół warowni wzniesionej przez rycerzy zakonnych powstała osada nazwana przez nich Soldaw, która w 1344r. uzyskała prawa miejskie.
KL Soldau – miejsce kaźni tysięcy Polaków
Podczas II wojny światowej Niemcy utworzyli w Działdowie obóz koncentracyjny KL Soldau, który funkcjonował początkowo jako obóz przejściowy, a później jako Wychowawczy Obóz Karny. Było to miejsce eksterminacji tysięcy Polaków i Żydów, głównie z północnego Mazowsza, a także Niemców chorych umysłowo, przeznaczonych do likwidacji.
Od lutego do końca kwietnia 1940r. w obozie masowo rozstrzeliwano więźniów politycznych. Egzekucje odbywały się zarówno na jego terenie, jak i w pobliskich lasach, w okolicach wsi Białuty, Komorniki oraz w Lasku Zwierskiego. Wielu więźniów zmarło również z wyczerpania i epidemii. Niemiecka „walka” z chorobami polegała m.in. na rozstrzeliwaniu chorych.
Do KL Soldau trafiło 288 kapłanów i osób zakonnych z diecezji płockiej, włocławskiej, łomżyńskiej, dawnej chełmińskiej (obecnie toruńskiej) oraz archidiecezji warszawskiej. Wśród nich byli księża salezjanie, pasjoniści, kapucyni, siostry pasjonistki, klaryski kapucynki oraz niepokalanki. Spośród nich 86 nie przeżyło – najwięcej z diecezji płockiej, bo aż 50 prezbiterów, w tym jej pasterze: abp Antoni Julian Nowowiejski oraz bp sufragan Leon Wetmański.
Działdowski obóz był także jednym z etapów męczeńskiej drogi zakończonej śmiercią w Dachau dla kapłanów z Działdowa: ks. Jana Łubieńskiego, proboszcza, oraz ks. Alfreda Skowrońskiego, wikariusza. W obozie zmarła również bł. Maria Teresa Kowalska OSCCap.
Po wojnie dawny niemiecki lagier został przejęty przez NKWD i przekształcony w sowiecki łagier. Z tego miejsca od 25 do 30 tysięcy osób wywieziono w głąb „nieludzkiej ziemi” – wiele z nich zmarło już na miejscowym dworcu kolejowym.
Bishop of Płock Leads Mass in Modlin Fortress
Bishop of Płock, Szymon Stułkowski, presided over a concelebrated Holy Mass held last Sunday at St. Barbara’s Church in Modlin Fortress. Before the Eucharist, the Metropolitan blessed a reliquary containing soil from Działdowo, the site of martyrdom for the Defenders of Modlin and many clergy members.
The German concentration camp KL Soldau claimed the lives of several church leaders, including Archbishop Antoni Julian Nowowiejski and Auxiliary Bishop Leon Wetmański. It was also a tragic waypoint on the path to martyrdom for priests from Działdowo, who ultimately perished in Dachau—Fr. Jan Łubieński, the parish priest, and Fr. Alfred Skowroński, the vicar. Blessed Maria Teresa Kowalska OSCCap also died in the camp.
At the invitation of the parish priest, Canon Janusz Nawrocki, the ceremony was attended by Mayor Sebastian Sosiński, clergy, members of the Polish Reserve Officers’ Association, officers of the 2nd Sapper Regiment, a delegation from the Territorial Defense Forces, members of the „Strzelec” Riflemen’s Association, a banner party from the local elementary school, and numerous parishioners.
During his homily, the Bishop of Płock emphasized the importance of remembering heroes but focused particularly on love as a miracle in places that seemed more like hell than beauty. He shared personal recollections of other events where soil, sanctified by the blood of faith’s defenders, became a relic and a cherished keepsake. He revealed how he nostalgically „stole” soil from the Roman catacombs, comparing it to the dust sanctified by the martyrdom of those who suffered at the hands of German oppressors.
At the conclusion of the Mass, the mayor thanked the bishop for his visit, for celebrating the Eucharist, and for remembering the parish of Modlin. Presenting the bishop with a commemorative coin specially minted for the occasion, he noted that Płock, the seat of the diocese, was celebrating a special jubilee, just as Nowy Dwór had marked the 650th anniversary of its town rights the previous year.
Działdowo – a Border Town with a Tragic History
Działdowo is a county town with over 20,000 residents, located on the eastern edge of the Diocese of Toruń. In the early Middle Ages, it was home to a fortress of the Prussian tribe of Sasins, conquered by the Teutonic Knights in the late 13th century. Around the stronghold built by the knights, a settlement emerged, named Soldaw, which received town rights in 1344.
The history of Działdowo has been turbulent, as the town repeatedly fell into ruin and was rebuilt. During the Polish-Teutonic and Swedish wars, it changed hands multiple times. In 1914, it suffered significant damage as a frontline city. For four centuries, Działdowo remained on the German side of the border until, under the Treaty of Versailles, it was reunited with Poland on 17-I-1920, along with the southern part of Masuria.
KL Soldau – A Site of Mass Extermination
During World War II, the Germans established the KL Soldau concentration camp in Działdowo. Initially a transit camp, it later became a penal re-education camp, serving as a site of mass extermination for thousands of Poles and Jews, mostly from northern Mazovia, as well as mentally ill Germans sentenced to death.
Between February and April 1940, mass executions of political prisoners took place in the camp. The killings occurred both within its grounds and in nearby forests, near the villages of Białuty, Komorniki, and the Zwierski Forest. Many prisoners also perished due to exhaustion and disease. The German „fight” against epidemics consisted of executing the sick.
A total of 288 priests and religious figures from the dioceses of Płock, Włocławek, Łomża, Chełmno (now Toruń), and the Archdiocese of Warsaw were imprisoned in KL Soldau. Among them were Salesian priests, Passionists, Capuchins, Passionist sisters, Capuchin Poor Clares, and Sisters of the Immaculate Conception. Eighty-six did not survive, the majority being from the Diocese of Płock (50 priests), including its leaders: Archbishop Antoni Julian Nowowiejski and Auxiliary Bishop Leon Wetmański.
The camp also served as a waypoint on the road to martyrdom in Dachau for two priests from Działdowo: Fr. Jan Łubieński (parish priest) and Fr. Alfred Skowroński (vicar). Blessed Maria Teresa Kowalska OSCCap also perished in KL Soldau.
After the war, the NKVD transformed the former German camp into a Soviet gulag. Between 25,000 and 30,000 people were deported to the depths of the „inhuman land,” many dying on the local train station platform before even leaving Działdowo.
