Z płk. rez. Alfredem Kabatą – nowodworzaninem i Prezesem Zarządu Głównego Związku Oficerów Rezerwy Rzeczypospolitej Polskiej rozmawia Gabriela Zalewska
Redakcja: – Panie pułkowniku, na początek prosimy o ogólne przedstawienie działalności Związku Oficerów Rezerwy RP.
Płk Alfred Kabata: – Związek Oficerów Rezerwy Rzeczypospolitej Polskiej kontynuuje działalność organizacji o tej samej nazwie, działającej w latach 1922–1939. Jako organizacja ogólnopolska i patriotyczna zajmujemy się m.in. upamiętnianiem osób i miejsc walk narodu polskiego, propagowaniem chwały oręża polskiego, a także kształtowaniem postaw obywatelskich i patriotycznych u młodzieży, zwłaszcza zrzeszonej w organizacjach strzeleckich.
Otaczamy troską kombatantów i ich rodziny, integrujemy środowisko żołnierzy rezerwy. Prowadzimy lekcje i konkursy historyczne, wydajemy książki, wznosimy pomniki i opiekujemy się grobami bohaterów. Współpracujemy z MON-em, z którym mamy zawarte porozumienie z 6 października 2014 r., a także z jednostkami wojskowymi, samorządami i innymi organizacjami. Posiadamy własny sztandar – jego matką chrzestną jest Anna Maria Anders, córka gen. Władysława Andersa. Wydajemy też biuletyn „Rezerwista” i prowadzimy stronę internetową www.zorrp.org.
Redakcja: Jakie najważniejsze działania Związku mają miejsce w Nowym Dworze Mazowieckim i w Powiecie Nowodworskim?
Płk Alfred Kabata: – Od 1994 r. organizujemy w Nowym Dworze Mazowieckim ogólnopolskie uroczystości Katyńskie, upamiętniające oficerów Batalionu Elektrotechnicznego zamordowanych w Katyniu i Charkowie. Współpracujemy przy tym z władzami miasta, 2 Mazowieckim pułkiem saperów i Zespołem Szkół nr 2. Żołnierze Batalionu Elektrotechnicznego stanowili ważną część społeczności Nowego Dworu w okresie międzywojennym. Poświęcono im trzy tablice pamiątkowe oraz posadzono 16 „Dębów Pamięci” w ramach programu „Katyń… ocalić od zapomnienia”. Ostatni dąb został posadzony 6 kwietnia 2025 r.
Redakcja: – Jako Prezes Związku uczestniczy pan osobiście w wielu inicjatywach ogólnopolskich. Jakie przedsięwzięcia są szczególnie istotne?
Płk Alfred Kabata: – Co roku organizujemy lub współorganizujemy około 300 wydarzeń patriotycznych, edukacyjnych i kulturalnych. Upamiętniamy m.in. Marszałka Piłsudskiego, Żołnierzy Wyklętych, ofiary zbrodni katyńskiej. Prowadzimy zajęcia proobronne, sportowe i edukacyjne.
Od 2021 r. pod patronatem MON-u obchodzimy Święto Żołnierza Rezerwy – w 2021 r. w Częstochowie, w 2022 r. w Lublinie, w 2023 r. znów w Częstochowie, a w 2024 r. w Łodzi. Obchody, organizowane co dwa lata w Częstochowie, połączone są z pielgrzymką na Jasną Górę.
Fundujemy również tablice pamiątkowe – m.in. w Częstochowie (2024 r., 7 Dywizja Piechoty), w Kraczewicach Woj. Lubelskie (ku czci zamordowanego w Katyniu ppor. rez. Stanisława Gerlicza) i na Jasnej Górze (dla gen. Andersa, 2019 r.).
Redakcja: – Działalność Związku skierowana jest również do młodzieży. Na czym polegają te działania?
Płk Alfred Kabata: – Regularnie uczestniczymy w zajęciach edukacyjnych, szczególnie z klasami mundurowymi. Organizujemy lekcje historii, także w muzeach i miejscach pamięci, jak w Palmirach.
Na terenie Powiatu Nowodworskiego przeprowadziliśmy od 2013 r. ok. 50 prelekcji dla uczniów, m.in. o Marszałku Piłsudskim, II wojnie światowej, tradycjach wojskowych II RP.
Od 2016 r. współorganizujemy lekcje „Wrześniowe rocznice” dla pierwszoklasistów ZS nr 2 w Nowym Dworze. Od 2017 r. organizujemy co roku lekcje w Palmirach dla uczniów Zespołu Placówek Edukacyjnych.
Zorganizowaliśmy też 14 ogólnopolskich konkursów pod patronatem MON, MEN, IPN i Urzędu ds. Kombatantów. Gala finałowa w CBW w Warszawie gromadzi około 300 osób.
Redakcja: – Związek angażuje się również w życie kulturalne. Prosimy o kilka przykładów.
Płk Alfred Kabata: – Byliśmy partnerem koncertów „To Oni szli do Niepodległej” Zespołu Pieśni i Tańca Ziemi Nowodworskiej Soli Deo, które odbyły się 24 i 29 listopada 2024 r. w Nowym Dworze i w Modlinie.
Współorganizujemy też Konkurs Pieśni Patriotycznej i Żołnierskiej w Tarnowskich Górach – w 2024 r. odbyła się już XV edycja, w której miałem zaszczyt uczestniczyć i wręczać nagrody.
Chcę tu podkreślić, że osiągnięcia Związku Oficerów Rezerwy Rzeczypospolitej Polskiej są możliwe dzięki zaangażowaniu, m.in. wiceprezesów ZG – Marcina Łady i ppłk. w st. spocz. Krzysztofa Tomaszewskiego (jednocześnie prezesa Okręgu Śląskiego) oraz prezesów, wiceprezesów okręgów i innych osób. W Okręgu Mazowieckim wymienić należy: ppłk. w st. spocz. Janusza Zajączkowskiego, ppłk. w st. spocz. Jerzego Białoskórskiego, ppłk w st. spocz. Henryka Marciniaka, Teresę Stroińską – Macińską, Henryka Ruszczyka, Wiesławę Karczmarczyk, Kazimierza Szczerbatko, st. chor. sztab. w st. spocz. Stefana Wyszyńskiego; w Okręgu Śląskim: plut. rez. Artura Wojciechowskiego, ppor. rez. Ryszarda Stefaniaka, plut. rez. Damiana Liszczyka; w Okręgu Lubelskim – Lecha Marczaka, kpt. w st. spocz. Janusza Rzepkę, ppor. rez. Piotra Kowalskiego, w Okręgu Małopolskim – mjr. rez. Radosława Gądka, w Okręgu Łódzkim – Zbigniewa Kuletę, kpt. w st. spocz. Janusza Rzepeckiego, w Okręgu Podkarpackim: Krzysztofa Pąka, Mariusza Świecę.
Redakcja: – Współpracujecie Państwo z wieloma instytucjami. Jakie to podmioty?
Płk Alfred Kabata: Współpracujemy z samorządami, jednostkami wojskowymi (jak 2 Mazowiecki pułk saperów), szkołami (ZS nr 2, ZPE) oraz organizacjami społecznymi, m.in. Rodziną Policyjną 1939 roku i Rodziną Katyńską. Władze Nowego Dworu, Nasielska i Powiatu Nowodworskiego wspierają nas w sposób szczególny.
Redakcja: – Wiele miejsca poświęca Pan historii Batalionu Elektrotechnicznego. Jakie są Pana dokonania w tej dziedzinie?
Płk. Alfred Kabata: – Historią tej jednostki zajmuję się od 1991 r. Wszystko zaczęło się od spotkania z p. Alfonsem Łaskim, byłym podchorążym batalionu. W 1992 r. ufundowaliśmy tablicę pamiątkową, a ja rozpocząłem badania historyczne.
W 1994 r. ukazał się zeszyt historyczny „Batalion Elektrotechniczny” w serii „Zarys historii wojennej pułków polskich…”. W 2010 r. (drugie wydanie – 2011 r.) wydałem książkę „Pamięć o Katyniu w Nowym Dworze Mazowieckim…”, zawierającą m.in. 35 biogramów zamordowanych oficerów. Napisałem również artykuły naukowe dla „Wojskowego Przeglądu Historycznego” i ponad 70 artykułów popularnonaukowych w „Polsce Zbrojnej”, „Tygodniku Nowodworskim” i „Faktach Nowodworskich”.
Redakcja: – Panie Pułkowniku, bardzo dziękuję za rozmowę
______________________________________________
With a uniform in his heart and history in his hand
Colonel (Ret.) Alfred Kabata – a native of Nowy Dwór and President of the Main Board of the Association of Reserve Officers of the Polish Commonwealth – interviewed by Gabriela Zalewska
Editorial team: Colonel, to begin with, please provide a general overview of the activities of the Association of Reserve Officers of the Polish Commonwealth.
Col. Alfred Kabata: The Association of Reserve Officers of the Polish Commonwealth continues the legacy of the same-named organization that operated from 1922 to 1939. As a nationwide patriotic organization, we focus on commemorating people and places related to the Polish nation’s struggle for independence, promoting the glory of the Polish military, and shaping civic and patriotic values among youth, especially those involved in paramilitary organizations.
We care for veterans and their families, unite the reserve soldiers’ community, and organize history lessons and competitions, publish books, erect monuments, and maintain the graves of our national heroes. We have a cooperation agreement with the Ministry of National Defense signed on October 6, 2014, and we also collaborate with military units, local governments, and civic organizations. We have our own banner – its godmother is Anna Maria Anders, daughter of General Władysław Anders. We also publish our own bulletin, Rezerwista, and maintain the website www.zorrp.org.
Editorial team: What are the most important activities of the Association in Nowy Dwór Mazowiecki and the Nowy Dwór District?
Col. Alfred Kabata: Since 1994, we have been organizing national Katyń Commemorations in Nowy Dwór Mazowiecki, honoring officers of the Electrotechnical Battalion murdered in Katyń and Kharkiv. These events are held in cooperation with the city authorities, the 2nd Mazovian Engineer Regiment, and Zespół Szkół nr 2. Soldiers of the Electrotechnical Battalion were an integral part of the Nowy Dwór community in the interwar period. Three commemorative plaques have been dedicated to them, and 16 “Memory Oaks” have been planted as part of the “Katyń… to save from oblivion” program. The most recent oak was planted on April 6, 2025.
Editorial team: As President of the Association, you personally participate in many national initiatives. Which ones are particularly important?
Col. Alfred Kabata: Every year we organize or co-organize about 300 patriotic, educational, and cultural events. We commemorate Marshal Piłsudski, the Cursed Soldiers, and victims of the Katyń massacre. We also organize defense training, sports, and educational activities.
Since 2021, under the patronage of the Ministry of National Defense, we celebrate the National Day of the Reserve Soldier – in 2021 in Częstochowa, in 2022 in Lublin, in 2023 again in Częstochowa, and in 2024 in Łódź. The events in Częstochowa are held every two years and include a pilgrimage to Jasna Góra.
We also fund commemorative plaques – in Częstochowa (2024, for the 7th Infantry Division), in Kraczewice (Lublin Voivodeship, in honor of 2nd Lt. Stanisław Gerlicz murdered in Katyń), and in 2019 on Jasna Góra (for Gen. Anders).
Editorial team: The Association also works with youth. What does this involve?
Col. Alfred Kabata: We regularly conduct educational activities, especially with uniformed classes. We organize history lessons, including those held in museums and places of remembrance, such as the Palmiry Memorial Site.
Since 2013, we have held around 50 lectures for students in the Nowy Dwór District on topics such as Marshal Piłsudski, World War II, and the military traditions of the Second Polish Commonwealth.
Since 2016, we have co-organized the “September Anniversaries” lessons for first-year students of Zespół Szkół nr 2 in Nowy Dwór. Since 2017, we have annually organized history lessons at the Palmiry site for the Zespół Placówek Edukacyjnych.
We also organized 14 national competitions for school students under the patronage of the Ministry of National Defense, Ministry of Education, IPN, and the Office for War Veterans. The final gala, held at the Central Military Library in Warsaw, gathers about 300 people annually.
Editorial team: The Association is also involved in cultural activities. Can you give some examples?
Col. Alfred Kabata: We were partners in the patriotic concerts They Walked Toward Independence, performed by the Soli Deo Folk and Dance Ensemble of the Nowy Dwór Region, which took place on November 24 and 29, 2024, in Nowy Dwór and Modlin.
We also co-organize the Patriotic and Military Song Contest in Tarnowskie Góry – the 15th edition was held in 2024, where I had the honor of attending and awarding the prizes.
It is important to emphasize that the achievements of the Association are possible thanks to the dedication of many individuals: Vice Presidents of the Main Board – Marcin Łada and Lt. Col. (Ret.) Krzysztof Tomaszewski (also President of the Silesian District), as well as numerous district presidents and activists.
In the Mazovian District: Lt. Col. (Ret.) Janusz Zajączkowski, Lt. Col. (Ret.) Jerzy Białoskórski, Lt. Col. (Ret.) Henryk Marciniak, Teresa Stroińska–Macińska, Henryk Ruszczyk, Wiesława Karczmarczyk, Kazimierz Szczerbatko, Master Sgt. (Ret.) Stefan Wyszyński; In the Silesian District: Cpl. (Res.) Artur Wojciechowski, 2nd Lt. (Res.) Ryszard Stefaniak, Cpl. (Res.) Damian Liszczyk; In the Lublin District: Lech Marczak, Capt. (Ret.) Janusz Rzepka, 2nd Lt. (Res.) Piotr Kowalski; In the Lesser Poland District: Maj. (Res.) Radosław Gądek; In the Łódź District: Zbigniew Kuleta, Capt. (Ret.) Janusz Rzepecki;
In the Subcarpathian District: Krzysztof Pąk, Mariusz Świeca.
Editorial team: You also cooperate with various institutions. Which ones?
Col. Alfred Kabata: We work with local governments, military units (including the 2nd Mazovian Engineer Regiment), schools (such as Zespół Szkół nr 2 and the Zespół Placówek Edukacyjnych), and civic organizations such as the 1939 Police Family Association and the Katyń Family. The authorities of Nowy Dwór, Nasielsk, and the Nowy Dwór District are particularly supportive.
Editorial team: You devote much attention to the history of the Electrotechnical Battalion. What are your achievements in this area?
Col. Alfred Kabata: I have been studying the history of this unit since 1991. It began with a meeting with Mr. Alfons Łaski, a former cadet of the battalion. In 1992, we funded a commemorative plaque, and I began systematic historical research.
In 1994, I published the booklet Electrotechnical Battalion in the series “Outline of the Wartime History of Polish Regiments…” In 2010 (second edition in 2011), I published Memory of Katyń in Nowy Dwór Mazowiecki, containing 35 biographies of the murdered officers. I also wrote scholarly articles for the Military Historical Review and over 70 popular science articles for Polska Zbrojna, Tygodnik Nowodworski, and Fakty Nowodworskie.
Editorial team: Colonel, thank you very much for this conversation.
