19-III-25r. weszły w życie nowe przepisy, które przynoszą ulgę rodzicom wcześniaków oraz dzieci wymagających hospitalizacji tuż po narodzinach. Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował, że od tego dnia obowiązuje tzw. uzupełniający urlop macierzyński, którego celem jest wsparcie rodzin w najtrudniejszych pierwszych tygodniach życia dziecka.
W Polsce rocznie około 7 procent dzieci rodzi się przedwcześnie, z czego ponad tysiąc to noworodki z łożyska przed 28 tygodniem ciąży. Ich pobyt w szpitalu często trwa tygodniami, a rodzice muszą stawić czoła nie tylko trosce o zdrowie dziecka, lecz także wyzwaniom organizacyjnym. Nowe przepisy mają ułatwić ten czas, wydłużając okres przebywania rodzica na urlopie.
Zgodnie z ustawą, za każdy tydzień hospitalizacji dziecka po porodzie przysługuje tydzień dodatkowego urlopu macierzyńskiego – maksymalnie 15 tygodni, jeśli dziecko urodziło się przed 28 tygodniem ciąży lub z wagą urodzeniową poniżej 1000 gramów. W przypadku narodzin między 28 a 37 tygodniem lub wagi powyżej 1000 gramów, maksymalne przedłużenie urlopu wynosi 8 tygodni.
Nowością jest także objęcie nowym uprawnieniem rodziców dzieci urodzonych o czasie, które były hospitalizowane co najmniej dwa dni, z czego pierwszy dzień przypadał pomiędzy 5 a 28 dniem życia. Z uzupełniającego urlopu skorzystają również rodzice adopcyjni i rodziny zastępcze (niezawodowe), jeśli pobyt dziecka w szpitalu miał miejsce tuż po przyjęciu go na wychowanie.
Aby skorzystać z urlopu, konieczne jest złożenie wniosku przed zakończeniem podstawowego urlopu macierzyńskiego. Dodatkowy urlop można wykorzystać jednorazowo, a wypłacany zasiłek wyniesie 100% podstawy wymiaru. Wymagane będzie również zaświadczenie ze szpitala zawierające informacje o tygodniu ciąży, wadze urodzeniowej dziecka oraz czasie hospitalizacji.
ZUS udostępnił od 19 marca nowe formularze: wniosek ZUS ZAM oraz zaświadczenie Z-3, dostępne na stronie internetowej zus.pl i w Platformie Usług Elektronicznych (e-ZUS).
Przepisy uwzględniają również tzw. sytuacje przejściowe. Jeśli dziecko urodziło się przed 19 marca 2025 roku, a rodzic w tym dniu nadal przebywał na urlopie macierzyńskim, ma prawo do skorzystania z uzupełniającego urlopu. Osoby, które złożyły jeden wniosek obejmujący zarówno macierzyński, jak i rodzicielski, będą mogły przesunąć datę rozpoczęcia tego drugiego, składając nowy wniosek o zasiłek.
Zmiany stanowią odpowiedź na wieloletnie postulaty rodziców i organizacji wspierających wcześniaki. Teraz, dzięki nim, czas spędzony przy inkubatorze będzie nie tylko mniej stresujący, ale też bezpieczniejszy pod względem prawnym i ekonomicznym.
More time for parents of premature babies – new maternity leave from March 19
As of 19-III-25, new regulations have come into force in Poland, introducing additional maternity leave for parents of premature babies and newborns requiring hospitalization immediately after birth. The Social Insurance Institution (ZUS) announced the new entitlement: a supplementary maternity leave.
Every year, around 7 percent of children in Poland are born prematurely. Over a thousand are born before the 28th week of pregnancy and spend weeks or even months in hospital. The new law provides extra support for their families.
Parents insured in the Polish social system will now receive one extra week of maternity leave for each week their child remains hospitalized after birth. If the baby is born before the 28th week or weighs less than 1000 grams, the leave may be extended by up to 15 weeks. For babies born later (but before 37 weeks) and weighing over 1000 grams, the extension may be up to 8 weeks.
Parents of full-term babies can also benefit if their child is hospitalized for at least two consecutive days between days 5 and 28 of life. Adoptive and non-professional foster parents are also eligible under similar conditions.
The supplementary leave must be taken immediately after standard maternity leave. A request must be submitted before the basic leave ends. The benefit will amount to 100% of the base salary. Documentation from the hospital will be required, including the week of pregnancy at birth, birth weight, and the duration of the child’s hospitalization.
Updated forms (ZUS ZAM and Z-3) are available on zus.pl and the ZUS e-services platform.
Transitional provisions apply: if the child was born before the regulation came into force, parents are still eligible provided they were on maternity leave (not parental leave) on 19 March 2025. If both types of leave were requested together, parents will need to adjust the start date of their parental leave to benefit from the new entitlement.
This legislative change offers much-needed relief to families of premature and medically vulnerable infants, granting them valuable time during critical early weeks.
