Na świecie żyje aż 20 milionów osób, które są dumne z polskiego pochodzenia. Te wszystkie osoby to olbrzymi potencjał, który trzeba połączyć, aby służył w świecie Polsce i pomagał tworzyć nowoczesny wizerunek Polski, polskiej kultury, nauki, sztuki i ekonomii.
Polska diaspora jest piątą najliczniejszą grupą w krajach OECD. Przeszło jedną czwartą polskich emigrantów (28,8 proc.) stanowią ludzie z wyższym wykształceniem.
Sama Polonia amerykańska, licząca według różnych szacunków około 10 milionów osób deklarujących polskie pochodzenie, stanowi jedną z największych i najbardziej zasymilowanych diaspor w Stanach Zjednoczonych. Jej potencjał – społeczny, gospodarczy, naukowy i polityczny – pozostaje w dużej mierze niewykorzystany w relacjach Polska–USA. Nie można lekceważyć 3 proc. populacji w USA jaką jest Polonia amerykańska na tej ważnej scenie politycznej.
Współczesne uwarunkowania geopolityczne, rosnące znaczenie Polski w regionie Europy Środkowo-Wschodniej oraz strategiczny sojusz ze Stanami Zjednoczonymi stwarzają wyjątkową szansę, by Polonia stała się aktywnym i nowoczesnym partnerem Polski w wymiarze globalnym.
Diagnoza sytuacji
2.1. Mocne strony
• Kapitał ludzki, finansowy i intelektualny: Polacy w USA należą do grup o wysokim poziomie wykształcenia i dochodów. Obecni są w nauce, medycynie, technologii, biznesie i administracji publicznej.
• Silne instytucje i tradycje organizacyjne: Polish American Congress (KPA), Fundacja Kościuszkowska, PNA, oraz liczne izby handlowe, parafie, media polonijne stanowią stabilne filary życia polonijnego.
• Pozytywny wizerunek: Polacy w USA są postrzegani jako pracowici, lojalni i wiarygodni partnerzy.
• Wspólne wartości: Demokracja, wolność, religia i rodzina tworzą naturalny pomost między Polską a amerykańskim społeczeństwem.
2.2. Słabości
• Brak jednolitej reprezentacji politycznej: Polonia jest rozproszona, wewnętrznie zróżnicowana i spolaryzowana politycznie; brakuje silnego lobby na poziomie federalnym.
• Starzenie się struktur: Wiele organizacji działa według modeli z połowy XX wieku, nieadekwatnych do współczesnych realiów.
• Słaba koordynacja z Polską: Brakuje długofalowej strategii państwa polskiego wobec diaspory amerykańskiej. Brak jednego wyrazistego centrum w Polsce, które mogłoby podjąć stałą koordynację i pracę z Polonią.
• Niedostateczna komunikacja medialna: Polonijne media mają ograniczony zasięg i rzadko trafiają do głównego nurtu amerykańskiego dyskursu. Bez mediów dwujęzycznych Polonia amerykańska, czyli 9 milionów tych, którzy nie mówią po polsku, nie ma szans na utrzymanie swojej tożsamości jako istotna grupa etniczna w USA.
Analiza strategiczna
| Czynniki pozytywne | Czynniki negatywne | |
| Silny kapitał ludzki, finansowy i organizacyjny Dobre relacje społeczne i wizerunek |
Brak silnej, centralnej reprezentacji Ograniczona współpraca z instytucjami w Polsce |
|
| Wzrost znaczenia Polski w NATO i UE Możliwości współpracy gospodarczej i technologicznej |
Asymilacja młodych pokoleń Konkurencja innych diaspor w przestrzeni lobbingowej |
Perspektywy i szanse rozwoju
4.1. Polonia jako pomost gospodarczy i innowacyjny
Polonijni przedsiębiorcy i naukowcy mogą wspierać budowę transatlantyckich sieci współpracy – w dziedzinach takich jak energia, cyberbezpieczeństwo, sztuczna inteligencja czy medycyna. Inicjatywy takie jak Polish Tech Bridges czy Polish American Innovation Network mogłyby pełnić rolę platform wymiany wiedzy i inwestycji.
4.2. Wzmocnienie kapitału politycznego
Zorganizowany lobbing w Kongresie USA, współpraca z Congressional Polish Caucus, a także wspieranie kandydatów polskiego pochodzenia na szczeblu lokalnym i stanowym może przynieść realny wpływ polityczny. Polonia powinna działać według modelu „smart lobbying”, wzorowanego na doświadczeniach diaspory żydowskiej czy irlandzkiej. Sprawy wschodniej flanki NATO, obecności amerykańskich wojsk w Polsce czy reparacji dla Polski od Niemiec i wiele innych wymagają wsparcia i ciągłego lobbowania.
4.3. Dyplomacja obywatelska i kulturalna
Polonia może stać się nośnikiem soft power Polski – poprzez promocję historii, kultury, nauki i wartości demokratycznych. Współpraca instytucji kulturalnych, uczelni i think tanków powinna prowadzić do zwiększenia widoczności Polski w amerykańskiej przestrzeni publicznej. Budowa „soft power” i globalnej sieci strategicznej poprzez połączenie Polaków w kraju z diasporą, to warunek sukcesu Polski w relacjach międzynarodowych. W ramach jego działania powinny powstawać mieszane krajowo-polonijne grupy eksperckie w kluczowych dziedzinach (ekonomia, energetyka, bezpieczeństwo, technologie, medycyna, wojsko).
4.4. Transformacja pokoleniowa
Nowa generacja Polonii – wychowana w kulturze amerykańskiej, dwujęzyczna, cyfrowo kompetentna – ma potencjał do odnowienia struktur i przywrócenia Polonii roli aktywnych liderów opinii publicznej. Kluczowe jest inwestowanie w edukację, mentoring i granty dla młodych liderów. Należy stawiać na wymianę pokoleniową w obrębie polskiej diaspory, zwłaszcza w radach nadzorczych, należy odrzucić „trwanie” i szukać młodych i ambitnych zakulturyzowanych działaczy. Istotnym problemem Polonii jest również zamykanie się w swoim lokalnym środowisku bez zauważania istotnych problemów Polonii na szczeblu krajowym.
4.5 Największa klasa średnia poza Polską –
Finanse i potencjał Polonii:
W pierwszym kwartale 2025 roku Polonia przesłała do Polski około 2,86 mld złotych. Dla porównania, w całym 2023 roku łączna kwota przekazów wyniosła około 6,43 mld USD, czyli niemal połowę rekordowego poziomu z 2008 roku (12,32 mld USD).
Polsko-Słowiańska Federalna Unia Kredytowa, z 22 oddziałami w USA, pod koniec czerwca 2025 r. posiadała 2,45 mld USD depozytów i 124,708 członków – średnio ponad 19,600 USD na osobę. Trudno przecenić potencjał finansowy ok. 10 milionów amerykańskich Polaków.
Demografia:
Z ostatnich badań United States Census 2020 wynika, że 95 proc. amerykańskich Polaków urodziło się w Stanach Zjednoczonych, a 8 969 530 osób przyznało się do polskiego pochodzenia – nie z przymusu, tylko dobrowolnie. Badania od kilku dekad wyraźnie pokazują, że polska grupa etniczna jest lepiej wykształcona niż przeciętny Amerykanin. 43,5 proc. posiada co najmniej wykształcenie na poziomie college’u lub wyższe w zestawieniu ze średnią amerykańską wynoszącą 33,1 proc. Amerykanie polskiego pochodzenia są również bogatsi niż przeciętny Amerykanin (79 tys. dol. wobec średniej 63 tys., jeśli chodzi o dochód na rodzinę; aż 71 proc. deklaruje przynależność do Kościoła rzymskokatolickiego – studium Polish Americans Today: A Survey of Modern Polonia Leadership, Piast Institute, 2020).
Rekomendacje strategiczne
Dla strony polskiej:
- Przyjąć długofalową Strategię Współpracy z Polonią Amerykańską (2025–2035), integrującą działania Kancelarii Prezydenta RP, MSZ, KPRM, instytutów kultury i resortów gospodarczych.
- Nowoczesna polityka dla diaspory – Nie tylko od „morza do Tatr”, ale „od Chicago do Tobolska”. Potrzebujemy aktywnego systemu wsparcia Polonii w każdym okręgu konsularnym i nowoczesnej polityki dla diaspory. Konsulaty muszą stać się ponad partyjnymi centrami życia polonijnego — aktywne, otwarte, edukujące i ponadpartyjne. Ułatwienia w uzyskiwaniu paszportów dla dzieci urodzonych za granicą, rozszerzenie dyżurów konsularnych na inne ośrodki, intensyfikacja wydawania Kart Polaka oraz realna polityka repatriacyjna i powrotowa.
- Polska diaspora to 1/3 Narodu żyjąca poza granicami Polski – Czas wpisać do Konstytucji fakt, że na całym świecie żyje około 60 milionów Polaków, z czego około 20 milionów to Polacy i obywatele polskiego pochodzenia. Należy wreszcie uznać ich za integralną, podmiotową i wartościową część polskiego narodu.
- Tworzenie politycznej reprezentacji polskiej diaspory – Polacy za granicą powinni odzyskać pełnię praw obywatelskich, w tym możliwość głosowania korespondencyjnego. Aby Polonia mogła aktywnie uczestniczyć w polskiej polityce, konieczne jest utworzenie specjalnych okręgów wyborczych dla obywateli mieszkających stale za granicą, którzy mogliby zgłaszać własnych kandydatów do parlamentu. Propozycja przewiduje cztery okręgi: Ameryka Północna, Ameryka Środkowa i Południowa, Europa oraz Australia, po 4 mandaty na każdy – łącznie 16, co pozwoliłoby utworzyć klub parlamentarny o realnym wpływie na prace Sejmu. Takie rozwiązanie stworzyłoby fundamenty dla stabilnego polskiego lobby za granicą, rozwijającego się w perspektywie 20–30 lat.
- Powołać Polonijną Radę Strategiczną przy Prezydencie RP – organ doradczy z udziałem liderów Polonii i ekspertów.
- Zwiększyć wsparcie dla dyplomacji publicznej – poprzez fundusze na projekty kulturalne, edukacyjne i medialne realizowane w USA. 95% Polonii w USA nie mówi po polsku. Potrzebna jest atrakcyjna oferta edukacyjna, medialna i kulturowa. Promowanie wymiany studentów, wsparcie dla nauki języka polskiego, historii, nauki i ekonomii w systemie międzynarodowych uniwersytetów.
- Utworzyć Fundusz Polonia 2.0 – wspierający projekty młodych liderów, start-upy i inicjatywy akademickie.
- Światowy Kongres Polonii – propozycja nowej organizacji
Aby odblokować autentyczne relacje diaspory z Polską, konieczne jest powołanie Światowego Kongresu Polonii. Po 1989 r. niektóre warszawskie instytucje, formalnie demokratyczne, kontynuowały dawne schematy, promując wyłącznie osoby związane z ich narracją i wykorzystując środki publiczne przeznaczone dla Polonii. Kongres powinien zostać zwołany przez Prezydenta RP Karola Nawrockiego, z udziałem wszystkich organizacji polonijnych i usytuowany przy urzędzie Prezydenta RP, co nada mu rangę instytucji o szczególnym znaczeniu państwowym i diaspory. Do zadań Kongresu należałoby:
- Przyjęcie statutu i wybór władz;
- Stworzenie przejrzystych, profesjonalnych relacji między Polonią a Macierzą;
- Budowa „soft power” globalnej sieci strategicznej poprzez połączenie Polaków w kraju i za granicą;
- Tworzenie mieszanych grup eksperckich w kluczowych dziedzinach (ekonomia, energetyka, bezpieczeństwo, technologie, medycyna, wojsko) i szkolenie liderów Polonii;
- Opracowanie projektu inwestycyjnego „Diaspora Investment Initiative” oraz ponadpartyjnej bazy ekspertów wspierających rozwój Polski;
- Prowadzenie spraw administracyjnych, koordynacja projektów i nadzór nad realizacją inicjatyw w kontakcie z rządem;
- Utrzymanie efektywnych kanałów komunikacji między wszystkimi uczestnikami Kongresu oraz zapewnienie transparentności i realnego wpływu Polonii na politykę państwa;
- Organizacja corocznego Forum Strategicznego Polonia–Polska w dużym ośrodku diaspory.
- Struktura Kongresu powinna być uproszczona, a jego działania skoncentrowane na praktycznym wpływie na rozwój Polski i umacnianiu pozycji Polonii na świecie.
Dla strony polonijnej:
1. Konsolidacja środowisk – budowa ponadpartyjnej reprezentacji Polonii, zdolnej do dialogu z instytucjami USA i Polski.
2. Profesjonalizacja działań – szkolenia z zakresu lobbingu, komunikacji publicznej i zarządzania organizacjami.
3. Rozwój think tanków i mediów anglojęzycznych – prezentujących polski punkt widzenia w amerykańskim dyskursie publicznym.
4. Instytut Paderewskiego – restauracja dawnego znaczenia Polonii w Ameryce Północnej.
Wzorem węgierskim (Hungary Foundation) powinniśmy powołać w USA fundację- think tank, która wspierałaby restaurację dawnego znaczenia Polonii i budowę propolskiego lobby. Należy zatrudnić najlepszych fachowców z USA, Kanady i Polski, by stworzyć „Polska Team” – zespół kilku profesjonalistów posługujących się biegle językiem angielskim i polskim, posiadających kluczowe umiejętności medialne, budowania ponadpartyjnych środowisk i budowania środowisk biznesowych. Ich zadaniem byłoby budowanie zintegrowanej sieci dwujęzycznych mediów polonijnych i zintegrowanych środowisk biznesowych i innych organizacji. Takie inwestycje mogłyby na dekady przywrócić znaczenie propolskiego lobbingu w Stanach Zjednoczonych.
Czas jednak na przebudzenie. Potrzebna jest nowa praca organiczna: szkolenie liderów i przyszłych polityków polskiego pochodzenia. Polonia amerykańska musi ponownie zdobywać miejsca w Kongresie USA, a także w strukturach stanowych i miejskich. Obecność gubernatorów, burmistrzów i przedstawicieli w administracji federalnej jest warunkiem skutecznej reprezentacji interesów Polski.
Amerykańscy Polacy pracują dziś na niższych szczeblach administracji, lecz brakuje im politycznej trampoliny, która umożliwiłaby awans. Potrzebny jest spójny program polityczny Polonii, pozwalający oddziaływać na politykę wewnętrzną i zagraniczną Stanów Zjednoczonych. Zmiany wymagają również głębokiej wymiany pokoleniowej, gdyż polityka trwania prowadzi do powolnej asymilacji diaspory.
Podobne wyzwania stoją przed Polonią w Kanadzie, Niemczech, Francji, Wielkiej Brytanii czy krajach Beneluksu. Działalność liderów często bywa podporządkowana frakcjom politycznym w Polsce, zamiast interesowi narodowemu. Tymczasem w obliczu presji ze strony USA, Niemiec, Unii Europejskiej, Izraela i Rosji Polska pozostaje osamotniona.
5. Rozszerzenie sieci współpracy gospodarczej i naukowej – m.in. poprzez programy partnerskie uczelni i firm z obu krajów.
Konkluzje
Polonia amerykańska nie jest reliktem przeszłości, lecz kluczowym zasobem strategicznym Polski w XXI wieku. Jej potencjał intelektualny, gospodarczy i kulturowy może wspierać bezpieczeństwo, innowacje oraz dyplomację obywatelską. Polonia, aby bronić dobrego imienia Polski i kreować wizerunek nowoczesnej Polski, szczególnie w krajach strategicznych dla Polski, musi posiadać odpowiednie narzędzia.
Najważniejszym z nich jest polska anglojęzyczna telewizja, która promowałaby polską rację stanu 24 godziny na dobę. Konieczna jest inwestycja w media polonijne i połączenie ich w strategiczną sieć. Polityka kreowana przez bizantyjskie organizacje zajmujące się Polonią nie zawsze jest zgodna z aktualnymi potrzebami Polonii. Reasumując ten wątek: „Nic o nas bez nas”. O najliczniejszej na świecie Polonii amerykańskiej bez jej udziału decydują osoby z europejskich organizacji i ze wspomnianych organizacji z Warszawy, przy oficjalnej narracji, że Polonia jest traktowana podmiotowo. Czas na przebudzenie. Nastał znów czas pracy organicznej – szkolenia liderów i przyszłych polityków amerykańskich polskiego pochodzenia. Polonia amerykańska musi znów wprowadzić swoich reprezentantów do Kongresu Stanów Zjednoczonych. Musi mieć swoich gubernatorów, przedstawicieli stanowych, prezydentów miast i innych ważnych przedstawicieli w amerykańskich agencjach rządowych i to po obu stronach, liberalnej i konserwatywnej.
Warunkiem pełnego wykorzystania tego potencjału jest zbudowanie trwałego partnerstwa między Polską a Polonią, opartego na zaufaniu, profesjonalizmie i wspólnych celach. Tylko w ten sposób Polonia może stać się rzeczywistym filarem globalnej obecności Polski i wzmocnić jej pozycję w relacjach z USA i światem. Polonia, szczególnie ta w Stanach Zjednoczonych, może odgrywać rolę rzecznika polskich spraw na arenie międzynarodowej — jeśli tylko zostanie odpowiednio zaktywizowana i potraktowana jako realny partner państwa polskiego.
Waldemar Biniecki – USA (Kuryer Polski)
________________________________
There are as many as 20 million people worldwide who are proud of their Polish heritage. All these individuals represent a huge potential that must be united to serve Poland globally and help shape a modern image of Poland, Polish culture, science, art, and economics.
The Polish diaspora is the fifth largest group in OECD countries. Over a quarter of Polish emigrants (28.8%) are people with higher education.
Parade in New York (Source: president.pl)
The Polish American community itself, estimated at approximately 10 million people declaring Polish descent, constitutes one of the largest and most assimilated diasporas in the United States. Its potential—social, economic, scientific, and political—remains largely untapped in Poland-US relations. The 3% of the US population represented by the Polish American community cannot be underestimated in this important political arena.
Contemporary geopolitical conditions, the growing importance of Poland in the region of Central and Eastern Europe and the strategic alliance with the United States create a unique opportunity for the Polish diaspora to become an active and modern partner of Poland on a global scale.
Diagnosis of the situation
Strengths
- Human, Financial, and Intellectual Capital: Poles in the US are among the highest educated and highest-income groups. They are present in science, medicine, technology, business, and public administration.
- Strong institutions and organizational traditions: the Polish American Congress (KPA), the Kościuszko Foundation, the Polish American Congress, and numerous chambers of commerce, parishes, and Polish diaspora media constitute stable pillars of Polish diaspora life.
- Positive image: Poles in the USA are perceived as hardworking, loyal and reliable partners.
- Shared Values: Democracy, freedom, religion and family create a natural bridge between Poland and American society.
Weaknesses
- Lack of unified political representation: The Polish diaspora is dispersed, internally diverse and politically polarized; there is no strong lobby at the federal level.
- Aging structures: Many organizations operate according to models from the mid-20th century, which are inadequate to modern realities.
- Poor coordination with Poland: The Polish state lacks a long-term strategy towards the American diaspora. There is no single, clear center in Poland that could undertake ongoing coordination and work with the Polish diaspora.
- Insufficient media coverage: Polish-American media have limited reach and rarely enter mainstream American discourse. Without bilingual media, the Polish-American community—the 9 million people who don’t speak Polish—has no chance of maintaining its identity as a significant ethnic group in the United States.
Strategic Analysis
TABLE
Prospects and development opportunities
- Polonia as an Economic and Innovation Bridge
Polish entrepreneurs and scientists can support the development of transatlantic cooperation networks in areas such as energy, cybersecurity, artificial intelligence, and medicine. Initiatives such as Polish Tech Bridges or the Polish American Innovation Network could serve as platforms for knowledge exchange and investment. - Strengthening political capital
Organized lobbying in the US Congress, cooperation with the Congressional Polish Caucus, and supporting candidates of Polish descent at the local and state levels can yield real political influence. The Polish diaspora should operate according to a „smart lobbying” model, modeled on the experiences of the Jewish and Irish diasporas. Issues related to NATO’s eastern flank, the presence of American troops in Poland, reparations for Poland from Germany, and many other issues require support and ongoing lobbying. - Civic and Cultural Diplomacy
The Polish diaspora can become a vehicle for Poland’s soft power – by promoting history, culture, science, and democratic values. Collaboration among cultural institutions, universities, and think tanks should lead to increased Polish visibility in the American public sphere. Building „soft power” and a global strategic network by connecting Poles at home with the diaspora is a prerequisite for Poland’s success in international relations. This initiative should involve the creation of mixed Polish–Polish-Diaspora expert groups in key areas (economics, energy, security, technology, medicine, military). - Generational Transformation
The new generation of Polish diaspora – raised in American culture, bilingual, and digitally competent – has the potential to renew structures and restore the Polish diaspora’s role as active public opinion leaders. Investing in education, mentoring, and grants for young leaders is crucial. Generational change within the Polish diaspora, especially on supervisory boards, should be emphasized. We should reject „persistence” and seek young, ambitious, acculturated activists. Another significant problem for the Polish diaspora is its isolation within its local community, failing to acknowledge the significant challenges facing the Polish diaspora at the national level.
The largest middle class outside of Poland
- Finances and Potential of the Polish Diaspora
In the first quarter of 2025, the Polish diaspora remitted approximately PLN 2.86 billion (USD 0.78 billion) to Poland. For comparison, in all of 2023, the total amount of remittances was approximately USD 6.43 billion, almost half the record level in 2008 (USD 12.32 billion).
The Polish & Slavic Federal Credit Union, with 22 branches in the US, had USD 2.45 billion in deposits and 124,708 members at the end of June 2025 – an average of over USD 19,600 per person. It’s hard to overestimate the financial potential of approximately 10 million American Poles. - Demographics
The latest United States Census 2020 shows that 95% of American Poles were born in the United States, and 8,969,530 people claimed Polish ancestry—not out of compulsion, but voluntarily. Research over the past few decades has clearly shown that the Polish ethnic group is better educated than the average American. 43.5% have at least a college education or higher, compared to the American average of 33.1%. Americans of Polish descent are also wealthier than the average American ($79,000 compared to the average of $63,000 in family income; as many as 71% declare affiliation with the Roman Catholic Church—Polish Americans Today: A Survey of Modern Polonia Leadership, Piast Institute, 2020).
Strategic Recommendations
For the Polish side:
- Adopt a long-term Strategy for Cooperation with the Polish American Diaspora (2025–2035), integrating the activities of the Chancellery of the President of the Republic of Poland, the Ministry of Foreign Affairs, the Chancellery of the Prime Minister, cultural institutes and economic ministries.
- Modern Diaspora Policy — Not just from „the sea to the Tatra Mountains,” but „from Chicago to Tobolsk.” We need an active system of support for the Polish diaspora in every consular district and a modern diaspora policy. Consulates must become nonpartisan centers of Polish diaspora life — active, open, educational, and nonpartisan. Passports for children born abroad should be easier to obtain, consular services should be expanded to other centers, the issuance of Polish Cards should be intensified, and a real repatriation and return policy should be implemented.
- The Polish diaspora is one-third of the nation living outside Poland — It’s time to incorporate into the Constitution the fact that approximately 60 million Poles live worldwide, of whom approximately 20 million are Poles and citizens of Polish descent. They should finally be recognized as an integral, independent, and valuable part of the Polish nation.
- Creating a political representation of the Polish diaspora—Poles abroad should regain full civil rights, including the ability to vote by mail. For the Polish diaspora to actively participate in Polish politics, it is necessary to create special constituencies for citizens permanently residing abroad, who could nominate their own parliamentary candidates. The proposal envisages four constituencies: North America, Central and South America, Europe, and Australia, with four seats each—a total of 16. This would allow for the creation of a parliamentary caucus with real influence on the work of the Sejm. Such a solution would lay the foundations for a stable Polish lobby abroad, developing over the next 20–30 years.
- Establish the Polish Diaspora Strategic Council to the President of the Republic of Poland – an advisory body with the participation of Polish diaspora leaders and experts.
- Increase support for public diplomacy through funding for cultural, educational, and media projects implemented in the US. Ninety-five percent of the Polish diaspora in the US does not speak Polish. Attractive educational, media, and cultural offerings are needed. Promoting student exchange and supporting the study of Polish language, history, science, and economics within the international university system.
- Create the Polonia 2.0 Fund – supporting projects of young leaders, start-ups and academic initiatives.
- World Congress of Polonia — proposal for a new organization:
To unlock authentic relations between the diaspora and Poland, the establishment of a World Congress of Polonia is essential. After 1989, some formally democratic institutions in Warsaw continued their old patterns, promoting only individuals associated with their narrative and using public funds intended for the Polish diaspora. The Congress should be convened by the President of the Republic of Poland, Karol Nawrocki, with the participation of all Polish diaspora organizations, and located at the office of the President of the Republic of Poland, thus elevating it to the status of an institution of particular national and diaspora importance. The Congress’s tasks would include:
- Adoption of the statute and election of authorities
- Creating transparent, professional relations between the Polish diaspora and the Motherland;
- Building the „soft power” of a global strategic network by connecting Poles at home and abroad;
- Creating mixed expert groups in key areas (economics, energy, security, technology, medicine, military) and training Polonia leaders;
- Development of the „Diaspora Investment Initiative” investment project and a non-partisan database of experts supporting the development of Poland;
- Managing administrative matters, coordinating projects and supervising the implementation of initiatives in contact with the government;
- Maintaining effective communication channels between all Congress participants and ensuring transparency and real influence of the Polish diaspora on state policy;
- Organization of the annual Polonia–Poland Strategic Forum in a large diaspora center.
- The structure of the Congress should be simplified and its activities should be focused on having a practical impact on the development of Poland and strengthening the position of the Polish diaspora in the world.
For the Polish side:
- Consolidation of communities – building a non-partisan representation of the Polish diaspora, capable of dialogue with US and Polish institutions.
- Professionalization of activities – training in lobbying, public communication and organizational management.
- Development of think tanks and English-language media – presenting the Polish point of view in American public discourse.
- Paderewski Institute — restoring the former importance of the Polish diaspora in North America.
- Expanding the network of economic and scientific cooperation – including through partnership programs between universities and companies from both countries.
Following the Hungarian example (Hungary Foundation), we should establish a foundation-think tank in the US that would support the restoration of the former importance of the Polish diaspora and the development of a pro-Polish lobby. We should hire the best specialists from the US, Canada, and Poland to create a „Polska Team” – a team of professionals fluent in English and Polish, possessing key media skills, building bipartisan networks, and building business communities. Their task would be to build an integrated network of bilingual Polish diaspora media and integrated business communities and other organizations. Such investments could restore the importance of pro-Polish lobbying in the United States for decades to come.
However, it’s time for an awakening. New, organic work is needed: training leaders and future politicians of Polish descent. The Polish American community must once again gain seats in the US Congress, as well as in state and city structures. The presence of governors, mayors, and representatives in the federal administration is a prerequisite for effectively representing Poland’s interests.
American Poles currently work at lower levels of government, but they lack the political springboard that would enable advancement. A coherent political program for the Polish diaspora is needed, one that would allow it to influence US domestic and foreign policy. Change also requires a profound generational shift, as a policy of permanence leads to the slow assimilation of the diaspora.
Similar challenges face the Polish diaspora in Canada, Germany, France, the United Kingdom, and the Benelux countries. Leaders’ actions are often subordinated to political factions within Poland, rather than the national interest. Meanwhile, Poland remains isolated in the face of pressure from the United States, Germany, the European Union, Israel, and Russia.
Conclusions
The Polish American community is not a relic of the past, but a key strategic asset for Poland in the 21st century. Its intellectual, economic, and cultural potential can support security, innovation, and citizen diplomacy. To defend Poland’s good name and create the image of a modern Poland, especially in countries strategic to Poland, the Polish community must have the appropriate tools.
The most important of these is Polish English-language television, which would promote the Polish national interest 24 hours a day. Investment in Polish diaspora media and connecting them into a strategic network is essential. The policies created by the Byzantine organizations dealing with the Polish diaspora are not always aligned with the current needs of the Polish diaspora. To sum up this thread: „Nothing about us without us.”
The world’s largest Polish-American community is being decided without its participation by individuals from European organizations and the aforementioned organizations in Warsaw, with the official narrative that Polonia is treated as a separate entity. It’s time for an awakening. The time has come again for organic work – training leaders and future American politicians of Polish descent. The Polish-American community must once again have its representatives in the United States Congress. It must have its own governors, state representatives, mayors, and other important representatives in American government agencies, on both sides, liberal and conservative.
The condition for fully realizing this potential is building a lasting partnership between Poland and the Polish diaspora, based on trust, professionalism, and shared goals. Only in this way can the Polish diaspora become a true pillar of Poland’s global presence and strengthen its position in relations with the US and the world.
The Polish diaspora, especially in the United States, can play the role of a spokesman for Polish affairs in the international arena — if only it is properly activated and treated as a real partner of the Polish state.
Translation from Polish by Andrew Wozniewicz.
