Już w najbliższą środę (3-VII-24r.) w Płońsku otwarta zostanie dla zwiedzających planetarium i obserwatorium astronomiczne w odrestaurowanej wieży ciśnień. To nowoczesna część Muzeum Ziemi Płońskiej, którego główna siedziba znajduje się w budynku stacji kolejowej. Dzięki funduszom norweskim i EOG, muzeum zyskało nowy blask.
Historia przemiany zaczęła się w 2011 roku, kiedy miasto Płońsk stało się właścicielem budynku dworca i przyległych terenów. Opracowano plan działania i projekt przebudowy stuletnich zabytkowych budynków dworca oraz wieży ciśnień. W listopadzie 2020 roku projekt rewitalizacji został uznany za jeden z 16, które otrzymały dofinansowanie z programu funduszy EOG i norweskich.
Budynek dworca w Płońsku, zbudowany w dwudziestoleciu międzywojennym, nawiązuje do małomiasteczkowej zabudowy z okresu baroku. Podobny projekt wykorzystano przy budowie dworca w Sierpcu. W sąsiedztwie dworca wzniesiono wieżę ciśnień, której ceglany cokół i drewniana nadbudowa zachowały się w dobrym stanie. Wokół stacji zachował się również stuletni bruk.
Projekt rewitalizacji objął także otoczenie dworca, które przez wiele lat było zaniedbane. Dzięki wsparciu finansowemu, wartość projektu oszacowano na 7,6 mln zł, a prace zakończono w I kwartale 2024 roku. Oficjalnie zakończenie prac ogłoszono 1 maja, a 3 lipca nastąpi otwarcie planetarium i obserwatorium astronomiczne. Główna siedziba muzeum w budynku stacji zostanie otwarta dla zwiedzających w późniejszym terminie.
Nowy dach z karpiówki i efektowne elewacje podkreślają zabytkowy charakter dworca. Wnętrza zostały przystosowane do potrzeb muzeum ziemi płońskiej oraz celów edukacyjnych. W budynku mieści się również nowa siedziba Pracowni Dokumentacji Dziejów Miasta Płońska.
Do wieży ciśnień, przystosowanej do pełnienia funkcji planetarium, dobudowano nowy obiekt, równy jej wysokością. Nad nim dominuje biała kopuła obserwatorium, wyposażona w najnowocześniejszy sprzęt do obserwacji astronomicznych. Głównym instrumentem jest teleskop zwierciadlany firmy Meade z głównym zwierciadłem o średnicy 355 mm, który szczególnie nadaje się do obserwacji ciał Układu Słonecznego i gwiazd podwójnych. Obserwatorium jest wyposażone także w refraktor słoneczny firmy Lunt oraz trzy inne teleskopy, a całość uzupełniają nowoczesne kamery astronomiczne.
Planetarium w wieży ciśnień ma średnicę kopuły 6,2 m i może pomieścić 28 osób. Drewniana konstrukcja kopuły nawiązuje do obserwatorium Jana Walerego Jędrzejewicza z 1875 roku. Sercem planetarium jest wideoprojektor o rozdzielczości 4K UHD, który pozwoli na projekcje filmów, w tym dwóch w formacie 3D. Przygotowano także wysokiej jakości symulacje aktualnego wyglądu nieba. Do obserwatorium i planetarium zaprasza zegar słoneczny umieszczony przy wejściu.
New Attraction in Płońsk: Planetarium and Astronomical Observatory in the Historic Water Tower
On 3-VII-24r., a new planetarium and astronomical observatory will be open to the public in the restored water tower in Płońsk. This modern addition is part of the Płońsk Land Museum, with its main headquarters located in the railway station building. Thanks to Norwegian and EEA funds, the museum has been revitalized.
The transformation began in 2011 when the city of Płońsk acquired the railway station and surrounding areas. A comprehensive plan for renovation and redevelopment of the century-old buildings was developed. In November 2020, the restoration project was selected as one of 16 projects to receive funding from the EEA and Norwegian grants.
The Płońsk railway station, built in the interwar period, reflects the small-town baroque architectural style typical of that era. The same design was used for the Sierpc station. Adjacent to the station, a water tower was constructed, featuring a brick base and a wooden superstructure. The century-old cobblestone surrounding the station has also been preserved.
The revitalization project included the neglected areas around the station. With financial support, the project’s value was estimated at 7.6 million PLN, and the work was completed in the first quarter of 2024. The official completion was announced on May 1, and the planetarium and observatory were opened on July 3. The main museum building at the station will open to visitors at a later date.
The station’s new roof and impressive façades highlight its historic character. The interiors have been adapted for the Płońsk Land Museum and educational purposes. The building also houses the new headquarters of the Płońsk City History Documentation Workshop.
The water tower, converted into a planetarium, has been complemented with a new structure of equal height. A white observatory dome, equipped with the latest astronomical observation technology, stands atop. The main instrument is a Meade ACF-Cassegrain reflecting telescope with a 355 mm primary mirror, ideal for observing solar system bodies and double stars. The observatory also features a Lunt solar refractor and three other telescopes, along with modern astronomical cameras.
The planetarium in the water tower has a 6.2 m diameter dome and seats 28 people. The wooden structure of the dome references the 1875 observatory of Jan Walery Jędrzejewicz. The planetarium’s centerpiece is a 4K UHD video projector, enabling the screening of films, including two in 3D. High-quality simulations of the current night sky will also be shown. A sundial near the entrance invites visitors to the observatory and planetarium.
