Jak wynika z analizy opublikowanej przez Ruch Kontroli Wyborów, uchwała Państwowej Komisji Wyborczej nr 165/2025 z dnia 23-IV-25r., dotycząca wytycznych dla Obwodowych Komisji Wyborczych, zawiera szereg zapisów mogących – w ocenie tej organizacji – prowadzić do naruszeń prawa wyborczego i otworzyć furtkę dla nieprawidłowości w dniu głosowania.
Szczególny niepokój środowisk społecznych budzą punkty 93, 94 i 95 uchwały. Nakładają one na członków komisji obowiązek przebywania poza lokalem wyborczym po godz. 21.00 w celu „pilnowania kolejki” wyborców oczekujących na oddanie głosu. Ruch Kontroli Wyborów wskazuje, że jest to przepis nie tylko nieprecyzyjny, ale przede wszystkim sprzeczny z obowiązującym stanem prawnym.
– „Taki zapis stawia komisję w sytuacji faktycznego rozproszenia – część jej członków musi opuścić lokal i udać się na zewnątrz, by dopilnować kolejki, podczas gdy pozostali nadal wykonują czynności wyborcze. To narusza zasadę działania komisji w pełnym składzie i stwarza warunki do utraty kontroli nad przebiegiem głosowania” – oceniają autorzy analizy.
RKW zwraca również uwagę, że zgodnie z obowiązującym prawem wybory powinny zakończyć się punktualnie o godz. 21.00. Kontynuowanie głosowania po tej godzinie – nawet w imię zasady dostępności – prowadzi do sytuacji, w której media podają już wstępne wyniki sondaży, odbywają się wieczory wyborcze, a obowiązująca wcześniej cisza wyborcza przestaje mieć zastosowanie. Zdaniem organizacji, taka sytuacja może wpływać na decyzje wyborców i podważać zasadę równości głosu.
Nieprecyzyjne zapisy i brak zabezpieczeń
W analizie poddano krytyce również inne punkty uchwały:
Pkt 45 ust. 1 – dotyczy dopisywania wyborców z zaświadczeniami do spisu wyborców. RKW zwraca uwagę, że zapis: „w razie wątpliwości należy skontaktować się z urzędem gminy” nie precyzuje, że chodzi o gminę, która wydała zaświadczenie. W opinii autorów analizy, może to prowadzić do błędów proceduralnych, niejasności i konfliktów kompetencyjnych.
Pkt 135 – pomija obowiązek podpisania ręcznego projektu protokołu końcowego przez wszystkich członków OKW. Ruch wskazuje, że brak tego wymogu może skutkować sytuacją, w której projekt nie zostanie zweryfikowany w sposób bezpośredni i wspólny przez cały skład komisji. Brakuje także obowiązku sporządzenia kopii dla mężów zaufania i obserwatorów społecznych.
Brak zapisu o publikacji uwag – zdaniem RKW, uchwała powinna zawierać obowiązek uwzględnienia w protokole komputerowym pełnych treści uwag członków komisji oraz osób uprawnionych do obserwacji. W przeciwnym razie zastrzeżenia mogą zostać pominięte na etapie sprawozdania końcowego.
Pkt 137 ust. 5 – ogranicza weryfikację danych z protokołu komputerowego do ich odczytania na głos, bez porównania ich z wersją ręczną. RKW postuluje, by dopisać obowiązek fizycznego zestawienia obu wersji dokumentów w celu sprawdzenia nie tylko danych liczbowych, ale również ewentualnych uwag.
– „Wybory nie są procesem technicznym, lecz demokratycznym aktem o najwyższym znaczeniu. Przejrzystość, kontrola społeczna i precyzja zapisów powinny być podstawą każdego etapu procedury wyborczej. Uchwała PKW nr 165/2025 nie spełnia tych standardów” – podsumowuje Ruch Kontroli Wyborów.
Election Monitoring Movement: PKW Resolution No. 165/2025 threatens electoral integrity
According to an analysis published by the Election Monitoring Movement (Ruch Kontroli Wyborów), Poland’s National Electoral Commission (PKW) has issued guidelines that may undermine the legality and transparency of the upcoming presidential election. Resolution No. 165/2025, adopted on April 23, introduces several provisions that, in the organization’s view, raise serious concerns.
Particular attention is drawn to items 93, 94, and 95, which require members of precinct electoral commissions to leave the polling station after 9:00 p.m. to supervise queues of voters still waiting to cast their ballots. RKW argues that this requirement violates the principle of operating in full commission and may lead to a dangerous loss of oversight.
– “Sending members outside the polling station breaks the integrity of the commission’s work and creates conditions in which the remaining members are no longer fully supervised. This opens the door to irregularities,” the group warns.
They further emphasize that voting after 9:00 p.m. breaches the legal boundaries of the election day, as media begin reporting exit polls and election-night coverage, possibly influencing voter decisions and breaching the fairness of the vote.
Lack of clarity and key procedural omissions
The group identifies other problematic points in the resolution:
Item 45 para. 1 – does not clearly specify that in the case of doubt, the responsible authority is the municipality that issued the voter certificate. This lack of specificity may lead to confusion and errors.
Item 135 – does not require all commission members to sign the manual draft protocol or provide copies to observers, which RKW says weakens transparency and accountability.
No requirement to publish comments – The final electronic protocol lacks a mandate to include full comments by members and observers, meaning essential objections may be excluded from the official record.
Item 137 para. 5 – allows only verbal reading of the computer-generated protocol, without a mandatory comparison to the manual version. The group calls for a side-by-side verification of both numeric data and comments.
– “Elections must not only be free and fair — they must be seen to be free and fair. Transparency and clarity are not optional. They are essential,” concludes the statement by the Election Monitoring Movement.
