Nowy Dwór Mazowiecki stanął na wysokości zadania, oddając hołd bohaterom Września. W 86. rocznicę obrony Twierdzy Modlin pod pomnikiem jej obrońców zgromadzili się ci, dla których pamięć o tamtych dniach wciąż żyje w sercach. Uroczystości pokazały, że modlińska reduta wciąż stanowi symbol polskiego oporu.
O 12.00 w południe 20 września 2025 roku pod Pomnikiem Obrońców Modlina rozpoczęły się oficjalne uroczystości upamiętniające 86. rocznicę bohaterskiej obrony twierdzy. Wśród licznych pocztów sztandarowych, delegacji szkół, instytucji i organizacji społecznych nie zabrakło przedstawicieli władz miasta i powiatu.Była też liczna reprezentacja Związku Oficerów Rezerwy Rzeczypospolitej Polskiej uczestniczyli: płk Alfred Kabata, por. Stanisław Wykowski, Michał Wykowski, Piotr Korycki, Wiesława Karczmarczyk, Henryk Ruszczyk.
Uroczystość rozpoczęła się modlitwą w intencji poległych i pomordowanych obrońców Modlina. oraz wszystkich ofiar drugiej wojny światowej, którą poprowadził ksiądz kanonik Janusz Nawrocki: „Panie Boże wszechmogący, polecamy twemu miłosierdziu żołnierzy i cywilów już oddali swoje życie w obronie Twierdzy Modlin i przelali swoją krew w obronie nie tylko Kraju, ale i wiary świętej.” Modlitwę odmówił też duchowny prawosławny, proboszcz parafii p.w. św. Aleksandry, mitrat Andrzej Bobot.
– Spotykamy się dziś przy pomniku obrońców Modlina, aby oddać hołd żołnierzom Wojska Polskiego i wszystkim cywilom, którzy z najwyższym poświęceniem bronili tej twierdzy w obliczu niemieckiej agresji – rozpoczęto ceremonię.
Asystę wojskową zapewnił 2. Mazowiecki Pułk Saperów pod dowództwem podporucznika Mateusza Kicińskiego. Po odegraniu Mazurka Dąbrowskiego głos zabrał burmistrz Nowego Dworu Mazowieckiego Sebastian Sosiński, witając starostę Magdalenę Biernacką, wicestarostę Andrzeja Pacochę, dowódcę 2. MPS płk. Mariusza Łuszczyńskiego, duchownych oraz liczne grono przedstawicieli lokalnych władz i organizacji.
Odczytano list Ministra Obrony Narodowej Władysława Kosiniaka-Kamysza: – Obrona Modlina upamiętnia jedną z najdłużej trwających bitew kampanii wrześniowej. Stała się symbolem niezłomności i poświęcenia. To tutaj polscy żołnierze stawiali opór znacznie liczniejszym i lepiej wyposażonym wojskom niemieckim, pokazując niezwykłą odwagę i determinację w obronie swojej ojczyzny.
Burmistrz Sosiński w swoim przemówieniu podkreślił: – Do 29 września, w odcięciu od świata nasi obrońcy dawali świadectwo, że Polska, choć atakowana z 2 stron przez Niemców i Rosjan, potrafiła walczyć do końca. Generał Wiktor Thommée, dowódca obrony Modlina, mówił wtedy do swoich żołnierzy: „Jeszcze Polska nie zginęła”. Te słowa były nie tylko przypomnieniem hymnu narodowego, ale także deklaracją, że polskość trwa, dopóki trwa wola jej obrony.
Następnie odczytał historyczny rozkaz gen. Thommée z dnia kapitulacji twierdzy: – „Żołnierze! Spełniliście obowiązek wobec Boga i całego narodu, ale jeszcze nie do końca. Nim koniec naszej walki, naszego trudu i męczeństwa ojczyzny nadejdzie, niejedna jeszcze walka przed nami będzie. Za dotychczasową waszą ofiarę dla ojczyzny, za wierność dla Najjaśniejszej Rzeczypospolitej, ja jako wasz dowódca, składam wam żołnierskie podziękowanie”.
Starosta nowodworski Magdalena Biernacka zaznaczyła: – Modlin to nie tylko twierdza z cegły i kamienia. To twierdza pamięci, odwagi i niezłomności. 86 lat temu, we wrześniu 1939 roku nasi przodkowie, żołnierze, cywile, harcerze stanęli właśnie tu do walki w obronie ojczyzny. Wiedzieli, że nie będzie łatwo. Wiedzieli, że siły są nierówne, ale się nie cofnęli.
Po przemówieniach odbył się Apel Pamięci, Kompania Honorowa 2. Pułku Saperów oddała salwę honorową, a następnie złożono wieńce pod pomnikiem.
O 1.00 po poł. w Kasynie Oficerskim odbyła się premiera filmu dokumentalnego „Twierdza Pamięci – Modlin 39” w reżyserii Mateusza Śliwy, który później napisał na Facebooku: – Dzisiaj wydarzyło się coś, co jeszcze niedawno wydawało się tylko odległym marzeniem. Stałem się reżyserem – mój film „Twierdza Pamięci – Modlin 39” miał swoją przedpremierę. To opowieść utkana w murach, ziemi i sercach ludzi, którzy od lat wierzą, że historia Twierdzy Modlin nie jest tylko zapisem w książkach, ale żywą częścią naszej tożsamości.
Od 1.00 do 5.00 po poł. w Parku Trzech Kultur trwał Piknik Historyczny ze stoiskami, rekonstruktorami i warsztatami dla dzieci i dorosłych. Punktem kulminacyjnym obchodów było widowisko historyczno-patriotyczne – rekonstrukcja bitwy obronnej Modlina z udziałem 120 rekonstruktorów, która rozpoczęła się o 6.00 wiecz. Sobotnie wieczorne widowisko imponowało rozmachem – organizatorzy zapewnili dwie załogi z armatami (75mm Schneider wz. 1897 po stronie polskiej i 75mm Leig18 po stronie niemieckiej) oraz potężną pirotechnikę. Głównym organizatorem wydarzenia było Nowodworskie Centrum Inicjatyw Społecznych przy współudziale:
Nowodworskiego Centrum Inicjatyw Społecznych
Urząd Miejski w Nowym Dworze Mazowieckim
Twierdza Modlin
Stowarzyszenie Slavia Masovia
Fundacja Żywej Historii
Muzeum Kampanii Wrześniowej i Twierdzy Modlin
Grupa Historyczno-Poszukiwawcza Arsenał
Patronat honorowy nad wydarzeniem objął Burmistrz Nowego Dworu Mazowieckiego, Pan Sebastian Sosiński.
Scenariusz: Sławomir Cisowski, Leszek Giziński
Narracja: Sławomir Cisowski
Koordynacja wydarzenia: Mateusz Śliwa
Logistyka: Artur Małachowski
Koordynacja pola bitwy: Leszek Giziński
Pirotechnika: Firma Thunder – Robert Murawski
Broń: Demony Ognia – Paweł Gajewski
Nagłośnienie DL Events
Oświetlenie: Karaton – Adam Doliński
Foto: Tygodnik Nowodworski, Wiesława Karczmarczyk, 2 Mazowiecki Pułk Saperów, Krzysztof i Sylwia Łabęda, Twierdza Modlin 1939
Modlin 1939-2025: A Living Lesson in Patriotism Under the Fortress Walls
Nowy Dwór Mazowiecki rose to the occasion, paying tribute to the heroes of September. On the 86th anniversary of the defense of Modlin Fortress, those for whom the memory of those days still lives in their hearts gathered at the monument to its defenders. The ceremonies showed that the Modlin redoubt remains a symbol of Polish resistance.
At 12:00 p.m. on September 20, 2025, official ceremonies commemorating the 86th anniversary of the heroic defense of the fortress began at the Monument to the Defenders of Modlin. Among the numerous color guards, delegations from schools, institutions, and social organizations, representatives of the Association of Reserve Officers of the Polish Commonwealth were present, led by Colonel Alfred Kabata. „We meet today at the monument to the defenders of Modlin to pay homage to the soldiers of the Polish Army and all civilians who defended this fortress with the highest dedication in the face of German aggression,” the ceremony began.
Military assistance was provided by the 2nd Mazovian Sapper Regiment under the command of Second Lieutenant Mateusz Kiciński. After the performance of Dąbrowski’s Mazurka, the mayor of Nowy Dwór Mazowiecki, Sebastian Sosiński, spoke, welcoming Starost Magdalena Biernacka, Deputy Starost Andrzej Pacocha, commander of the 2nd MPS, Col. Mariusz Łuszczyński, clergy, and numerous representatives of local authorities and organizations.
A letter from the Minister of National Defense, Władysław Kosiniak-Kamysz, was read: „The defense of Modlin commemorates one of the longest-lasting battles of the September campaign. It became a symbol of steadfastness and sacrifice. It was here that Polish soldiers resisted much larger and better-equipped German troops, showing extraordinary courage and determination in defending their homeland.”
Mayor Sosiński emphasized in his speech: „Until September 29, cut off from the world, our defenders testified that Poland, although attacked from two sides by the Germans and Russians, knew how to fight to the end. General Wiktor Thommée, the commander of the defense of Modlin, then said to his soldiers: 'Poland has not yet perished.’ These words were not only a reminder of the national anthem but also a declaration that Polishness endures as long as the will to defend it remains.”
He then read General Thommée’s historical order from the day of the fortress’s capitulation: „Soldiers! You have fulfilled your duty to God and the entire nation, but not yet completely. Before the end of our struggle, our toil, and our homeland’s martyrdom comes, many more battles await us. For your sacrifice for the homeland so far, for your loyalty to the Brightest Commonwealth, I, as your commander, give you soldierly thanks.”
Nowodworski Starost Magdalena Biernacka noted: „Modlin is not just a fortress of brick and stone. It is a fortress of memory, courage, and steadfastness. 86 years ago, in September 1939, our ancestors, soldiers, civilians, scouts stood right here to fight in defense of the homeland. They knew it would not be easy. They knew the forces were unequal, but they did not retreat.”
After the speeches, the Roll Call of Memory took place, the Honor Company of the 2nd Sapper Regiment fired a salute, and then wreaths were laid at the monument.
At 1:00 p.m., the premiere of the documentary „Fortress of Memory – Modlin 39” directed by Mateusz Śliwa took place at the Officers’ Club. He later wrote on Facebook: „Today something happened that until recently seemed only a distant dream. I became a director – my film 'Fortress of Memory – Modlin 39′ had its premiere. It is a story woven into the walls, the earth, and the hearts of people who have believed for years that the history of Modlin Fortress is not just a record in books but a living part of our identity.”
From 1:00 to 5:00 p.m., a Historical Picnic with stands, reenactors, and workshops for children and adults was held in the Park of Three Cultures. The climax of the celebrations was the historical and patriotic spectacle – a reenactment of the defensive battle of Modlin with the participation of 120 reenactors, which began at 6:00 p.m. The Saturday evening spectacle was impressive in its scale – the organizers provided two crews with cannons (75mm Schneider wz. 1897 on the Polish side and 75mm Leig18 on the German side) and powerful pyrotechnics. The main organizer of the event was the Nowodworsk Center for Social Initiatives under the patronage of Mayor Sebastian Sosiński.
