Przez fora dyskusyjne, grupy facebookowe i posty przelewa się ostatnio wielka fala, niemal tak wielka, jak te, po ostatnich ulewach. Nic dziwnego, dotyczy ona głównie skutków licznych podtopień i zalanych piwnic, domów i ulic. W tym przypadku nie można, a przynajmniej nie powinno się skończyć na słynnym zdaniu pani polityk z partii Donalda Tuska – „Sorry, taki mamy klimat”. Tu prawo jest (prawie) jasne.
W Polsce odpowiedzialność za zalane drogi, rowy melioracyjne i przepusty zależy od kategorii infrastruktury i właściciela. Przepisy Prawa wodnego oraz ustawy o drogach publicznych regulują utrzymanie, by zapobiegać szkodom od opadów. Zarządcy muszą dbać o drożność, a zaniedbania grożą konsekwencjami cywilnymi lub administracyjnymi. Celem jest ochrona mienia i bezpieczeństwa użytkowników.
Logiczny podział odpowiedzialności zaczyna się od dróg publicznych. Dla dróg krajowych odpowiada Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA), utrzymując rowy przydrożne i przepusty. Drogi wojewódzkie podlegają zarządowi województwa, powiatowe – staroście, a gminne – wójtowi lub burmistrzowi. „Co do zasady przepust jest drogowym obiektem inżynierskim” – wskazuje art. 4 pkt 12 ustawy o drogach publicznych z 1985 r. Zaniedbanie odwodnienia, jak zatkane przepusty, prowadzi do zalań, za co zarządca ponosi odpowiedzialność.
Rowy melioracyjne, służące odwadnianiu gruntów rolnych, utrzymują właściciele gruntów, przez które przechodzą, lub spółki wodne. Prawo wodne (Dz.U.2025.960) nakłada obowiązek czyszczenia i konserwacji na beneficjentów melioracji. „Właściciel co do zasady nie może zmieniać stanu wody na gruncie” – podkreśla art. z Prawa wodnego. Jeśli rów jest przydrożny i integralny z drogą, odpowiada zarządca drogi; w innym razie Wody Polskie nadzorują i mogą nakazać prace.
Przepusty pod drogami traktowane są jako obiekty drogowe, więc za ich drożność odpowiada zarządca drogi. Dla przepustów melioracyjnych – spółki wodne lub właściciele. Brak utrzymania grozi karami: administracyjnymi od Wód Polskich lub cywilnymi za szkody. Przykładowo, zalana posesja pozwala dochodzić odszkodowania od winnego zaniedbań. Rozporządzenie Ministra Transportu o warunkach technicznych dróg (z 1999 r.) wymaga minimalnej głębokości rowów 0,5 m i szerokości dna 0,4 m.
W przypadku zalań opadowych kluczowe jest zapobieganie: regularne czyszczenie i konserwacja. Zaniedbania, jak zatkane rowy, powodują niekontrolowany spływ wody, niszczący nawierzchnie. Inwestorzy dróg muszą uzyskać zezwolenia wodnoprawne na rowy jako urządzenia wodne. To system chroniący przed klęskami, choć praktyka pokazuje luki, jak niejasna własność rowów melioracyjnych.
Rainy Flood on Polish Roads: Who Bears Responsibility for Floods and Neglected Ditches
In Poland, responsibility for flooded roads, drainage ditches, and culverts depends on the infrastructure category and owner. The Water Law and the Public Roads Act regulate maintenance to prevent damage from rainfall. Managers must ensure patency, and neglect threatens civil or administrative consequences. The goal is to protect property and user safety.
The logical division of responsibility starts with public roads. For national roads, the General Directorate for National Roads and Motorways (GDDKiA) is responsible, maintaining roadside ditches and culverts. Provincial roads fall under the provincial board, county roads under the starost, and municipal roads under the mayor or burgomaster. „In principle, a culvert is a road engineering structure” – indicates Article 4, point 12 of the Public Roads Act of 1985. Neglect of drainage, like clogged culverts, leads to floods, for which the manager is liable.
Drainage ditches, serving to drain agricultural land, are maintained by landowners through which they pass or water companies. The Water Law (Journal of Laws 2025.960) imposes the duty of cleaning and conservation on melioration beneficiaries. „The owner, in principle, cannot change the state of water on the land” – emphasizes an article from the Water Law. If the ditch is roadside and integral to the road, the road manager is responsible; otherwise, Polish Waters supervise and may order works.
Culverts under roads are treated as road objects, so the road manager is responsible for their patency. For melioration culverts – water companies or owners. Lack of maintenance threatens penalties: administrative from Polish Waters or civil for damages. For example, a flooded property allows claiming compensation from the guilty of neglect. The Minister of Transport’s regulation on technical conditions for roads (from 1999) requires a minimum ditch depth of 0.5 m and bottom width of 0.4 m.
In the case of rainfall floods, prevention is key: regular cleaning and maintenance. Neglects, like clogged ditches, cause uncontrolled water runoff, destroying surfaces. Road investors must obtain water-legal permits for ditches as water devices. This system protects against disasters, though practice shows gaps, like unclear ownership of drainage ditches.
Foto: OSP Zakroczym
