Zegrze, 30-V-25 r. – W Szkole Podoficerskiej SONDA odbyły się uroczystości Święta Szkoły, których kulminacyjnym momentem było przekazanie repliki radiostacji „Burza 2”. Ten symboliczny gest pamięci był pierwszym w historii przypadkiem, gdy replikę legendarnego urządzenia konspiracyjnego przekazano państwowej instytucji wojskowej.
Dotychczas jedyny egzemplarz „Burzy 2” znajdował się w Muzeum Powstania Warszawskiego. Replika, która od 30 maja znajduje się w Zegrzu, przypomina o odwadze Powstańców Warszawskich i upamiętnia postać patrona szkoły – strzelca Włodzimierza Markowskiego ps. „Rybka”, konstruktora oryginału. To właśnie on w sierpniu 1944 r. w zaledwie trzy dni zbudował radiostację, która nadawała audycje informacyjne z oblężonej Warszawy, słyszane aż w Londynie.
W uroczystościach wzięli udział m.in. generał Wiesław Kukuła, Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, generał brygady dr Krzysztof Stańczyk, Dowódca WOT, generał dywizji Maciej Klisz, Dowódca Operacyjny RSZ, dowódcy poszczególnych brygad Obrony Terytorialnej a także przedstawiciele Związku Oficerów Rezerwy RP, Związku Strzeleckiego „Strzelec”, władz samorządowych Legionowa i Serocka oraz córka i wnuczka patrona szkoły.
Wydarzenie zakończyła wzruszająca inscenizacja. Uczestnicy zostali przeniesieni w realia II wojny światowej. Z jednej strony sceny konstruktorzy „Burzy 2” nadawali komunikaty z wojennego Londynu, z drugiej – młodzi żołnierze Armii Krajowej słuchali ich w konspiracyjnej Warszawie. Obie sceny połączyła rzeczywista łączność radiowa – w eterze popłynęły meldunki i komunikaty powstańcze. W ostatnim akcie przed zgromadzonymi pojawił się sam „Rybka” – w tę rolę wcielił się st. chor. sztab. Piotr Pechta, komendant szkoły, prezentując postać patrona z ogromnym ładunkiem emocjonalnym i historycznym.
Pomysł budowy repliki zrodził się z inicjatywy Komendanta Szkoły, który 13 listopada 2023 r. podpisał Akt Założycielski Komitetu Budowy. Wybór patrona poprzedziła pogłębiona analiza – kandydat miał być szeregowym żołnierzem Armii Krajowej związanym z łącznością, by oddać hołd najliczniejszej grupie żołnierzy kształconych w SONDA. Po konsultacjach z instytucjami badawczymi i muzeami, wybór padł na Włodzimierza Markowskiego.
Życiorys „Rybki” to opowieść o pasji, walce, technologii i wolności. Od dzieciństwa związany z radiotechniką, już przed wojną konstruował własne urządzenia. W czasie Powstania Warszawskiego jako członek batalionu „Kiliński” zbudował „Burzę” i naprawił radiostację „Błyskawica”. Po wojnie prowadził warsztat radiotechniczny, uprawiał sporty, zdobył dwadzieścia tytułów mistrzowskich jako rajdowiec. Zmarł w 2009 r., spoczywa w Grodzisku Mazowieckim.
Szkoła Podoficerska SONDA pragnie kontynuować pamięć o swoim patronie – organizatorzy zachęcają do wsparcia projektu i przekazywania brakujących elementów technicznych, takich jak lampa EL 12 Specjal czy mikrofon „Reporter Dralowid DR1”.
“Burza 2” arrives in Zegrze – a historic act of remembrance at the SONDA NCO School
Zegrze, 30 May 2025 – The SONDA Non-Commissioned Officers School celebrated its patronal feast day with a solemn ceremony marked by the donation of a replica of the “Burza 2” insurgent radio station. It was the first time in Polish history that a replica of such an iconic underground device was formally entrusted to a state military institution.
Until now, the only existing replica of “Burza 2” had been kept at the Warsaw Rising Museum. The device now housed in Zegrze honors the memory of Warsaw Uprising soldiers and commemorates the school’s patron – Private Włodzimierz Markowski, codename “Rybka,” the radio’s original builder. In August 1944, Markowski constructed the station in just three days. It broadcasted vital information from besieged Warsaw and was heard as far as London.
The event brought together top military leadership: General Wiesław Kukuła, Chief of the General Staff; Brigadier General Dr. Krzysztof Stańczyk, Commander of the Territorial Defence Forces; and Major General Maciej Klisz, Operational Commander of the Polish Armed Forces. Also present were representatives of reserve and paramilitary organizations, local authorities from Serock and Legionowo, and the daughter and granddaughter of “Rybka.”
The audience was deeply moved by the theatrical reenactment that concluded the ceremony. On stage, actors portrayed wartime scenes: one depicting London-based radio operators sending coded messages, the other representing young AK soldiers receiving them in occupied Warsaw. The link was more than symbolic – a real radio signal was transmitted, echoing wartime broadcasts. The final moment featured the appearance of “Rybka” himself – portrayed by Commandant Piotr Pechta in period uniform – narrating the life and legacy of Markowski.
The idea for the replica came from the school’s commandant, who initiated the project on 13 November 2023. The choice of patron followed a rigorous selection process. The candidate had to be an AK private with direct ties to communication – representing the largest group of SONDA trainees. After consulting museums and military archives, the team unanimously chose Włodzimierz Markowski.
Markowski’s biography is a testament to skill, patriotism and perseverance. A radio enthusiast since childhood, he built his own receivers and transmitters. During the Warsaw Uprising, he served in the “Kiliński” battalion, constructed “Burza,” and repaired the damaged “Błyskawica” station. Post-war, he ran a small repair workshop, became a successful racing driver with 20 titles, and pursued various sports. He died in 2009 and is buried in Grodzisk Mazowiecki.
The SONDA School intends to preserve his memory and invites support from radio history enthusiasts to complete the technical elements of the installation – especially the EL 12 Specjal vacuum tube and the “Reporter Dralowid DR1” microphone.
